Risicoanalyse van de accountant

De accountant is ooit in het leven geroepen als vertrouwensman van het maatschappelijk verkeer. Als we kijken naar de media-aandacht in de afgelopen jaren en de reacties van de verschillende accountants(kantoren) hierop, kunnen we niet anders dan concluderen dat de cliënt meer centraal wordt gesteld dan het maatschappelijk verkeer.

Als beroepsgroep dienen we het maatschappelijk verkeer meer centraal te stellen en onze rol als vertrouwensman van het maatschappelijk verkeer weer op te pakken. Indien wij als beroepsgroep verkeer ten aanzien van de door ons samengestelde, beoordeelde en/of gecontroleerde cijfers niet meer het vertrouwen krijgen van het maatschappelijk verkeer, hangt ons bestaansrecht aan een zijden draadje.

Dit houdt in dat wij ook bij (maatschappelijke) discussies in de media ons meer moeten uitlaten over de gevolgen voor het maatschappelijk verkeer (lees: de gebruikers van de financiële informatie). Heel concreet houdt dit in dat accountants(kantoren) van verschillende omvang bijvoorbeeld publiekelijk niet verschillend kunnen reageren over het scheiden van controle en advies.

Een en ander sluit niet uit dat we onze cliënten optimaal van dienst kunnen zijn! Onze cliënt wil toch ook dat er bij een boeken-onderzoek door de Belastingdienst geen bijzonderheden naar voren komen, zij wil toch ook dat de bankier op basis van de jaarcijfers snel een kredietaanvraag kan fiatteren e.d.

Toegevoegde waarde?

Ten aanzien van de automatiseringsgraad dienen wij bij een samenstellingsopdracht ons af te vragen wat onze toegevoegde waarde is ten opzichte van een administratiekantoor. Niet alleen zal de vorm van de jaarrekening zeker veranderen (lees: jaarrekening verdwijnt niet; de verschijningsvorm wel), de gemiddelde cliënt heeft bovendien geen enkel belang bij het product ‘jaarrekening’.

Het proces is voor de cliënt veel meer van belang: welke ontwikkelingen zijn op basis van de cijfers te onderkennen en hoe kan/dient hierop ingespeeld te worden? Welke stappen dienen te worden genomen om de begroting te kunnen realiseren? Welke transacties dienen nog uitgevoerd te worden om fiscaal een zo optimaal resultaat te behalen? Zo zou ik nog een aantal vragen kunnen opsommen.

Goed voornemen

Conclusie: de accountant heeft zeker nog bestaansrecht.

Maar wij dienen in ons handelen het maatschappelijk verkeer dan wel (meer) centraal te stellen. Ook dienen we ons een adviserende rol aan te meten en op te treden als regisseur van de verschillende processen, waarbij de jaarrekening het eindproduct is.

Hierboven ben ik wat nader ingegaan op de samenstellingsopdrachten, maar de automatisering zal ook nog de nodige gevolgen hebben voor de uitvoering van de beoordelings- en controleopdrachten.

Adviseur mede ten behoeve van het maatschappelijk verkeer: een goed voornemen voor de toekomst van het mooie beroep!

Jaap Bakker RA is partner bij Van Elderen accountants en belastingadviseurs in Apeldoorn (www.vanelderen.nl). Hij houdt zich o.a. bezig met wettelijke controle-opdrachten en met relatiebeheer.