PwC marktleider binnen AEX, KPMG winnaar 2014

Opvallend is de opkomst van KPMG binnen de AEX. Waar KPMG in 2013 nog een marktaandeel had van 18% is dit in 2014 gegroeid naar 23% met een bijbehorende stijging van de audit fee van € 12 miljoen. Deze groei is het gevolg van de accountantsroulatie bij Unilever en gaat ten koste van het marktaandeel van EY.

Figuur 1: Marktaandeel big4 AEX

  Figuur 2: Gecontroleerde omzet big4 AEX

Toelichting: In de categorie ‘overig’ zijn niet naar kantoren gespecificeerde controlekosten opgenomen. Zowel bij DSM en Randstad hebben decentraal jaarrekeningcontroles plaatsgevonden door andere kantoren dan de controlerend accountant.

Het marktleiderschap van PwC is grotendeels te herleiden naar Shell. Shell is binnen de AEX verreweg de grootste controleklant en draagt in totaal € 50 miljoen bij aan de omzet van PwC. Hiermee is zij goed voor ruim 50% van de totale omzet die PWC genereert binnen de AEX. Aegon en KPN zijn de andere grote controleklanten van PwC.

Figuur 3: Audit Fee PwC

Ondanks de substantiële groei, volgt KPMG met in totaal 5 controleklanten op gepaste afstand met een omzet van € 51,7 miljoen. Philips en nieuwkomer Unilever zijn samen goed voor ruim 55% van de totale omzet bij AEX-bedrijven.

Figuur 4: Audit Fee KPMG

EY en Deloitte verdienen aan de controle van AEX- bedrijven respectievelijk € 40,3 miljoen en € 34,7 miljoen, waarbij ze Unibail-Rodamco als klant delen. Unibail-Rodamco is door haar Franse achtergrond verplicht om een tweede accountant aan te stellen.

EY verdient ruim de helft van haar omzet bij de in 2016 naar KPMG vertrekkende ING en NN Group en heeft door het vertrek van Unilever naar KPMG een behoorlijke veer moeten laten.

Figuur 5: Audit Fee EY

Deloitte haalt ruim 65 procent van haar omzet bij Arcellor Mittal en heeft daarnaast 4 ‘kleinere’ controleklanten

Figuur 6: Audit Fee Deloitte

Indien de omzet van AEX-bedrijven als basis wordt genomen voor het beoordelen van het marktaandeel dan wordt het marktleiderschap van PwC verder onderstreept. De totaal gecontroleerde omzet bedraagt ruim € 538 miljard en betreft 68% procent van de gerealiseerde omzet binnen de AEX. Shell is met een omzet van € 421 miljard verantwoordelijk voor meer dan de helft van de totale omzet in de AEX-index en voor 78% van de gecontroleerde omzet van PWC. De controlekosten van Shell zijn met € 119 per miljoen omzet het laagste van alle AEX-bedrijven. De relatief lage kosten van Shell worden veroorzaakt door zowel de grootte van de onderneming als de sector. Zonder Shell meegerekend verdubbelen de gemiddelde controlekosten per miljoen omzet van PwC naar € 392 per miljoen omzet.

Figuur 7: Gecontroleerde omzet en controlekosten

De gemiddelde controlekosten per miljoen omzet bedragen bij KPMG en Deloitte respectievelijk € 483 en € 358. EY heeft gemiddelde controlekosten die boven de € 1.000 uitkomen. Dit is te verklaren door de twee grootste klanten van EY, ING en NN Group. De controlekosten per miljoen omzet zijn bij ING en de NN Group met € 1.285 opvallend hoog. Zeker in vergelijking met het door PwC gecontroleerde AEGON, waar de controlekosten € 363 per miljoen omzet bedragen.

Door de nieuwe wetgeving op het gebied van accountantsroulatie zullen we ook de komende jaren de nodige verschuivingen in de marktaandelen gaan waarnemen met als klapper de accountantswissel van Shell van PwC naar EY.

Auteurs: Hèlen Sturm, Paul van Giersbergen en Vincent Knottnerus zijn de oprichters van BreakThrough-Solutions, een onderneming die is gespecialiseerd in het verbeteren van en besparen op de financial audit.