‘PwC kon controle helemaal niet doen’

Zaaknr. 18/904 | 18/1418

Had een accountant van PwC zich in 2016 bereid mogen verklaren de controle van jaarrekeningen van 2013, 2014 en 2015 van Zijerveld Kaas vast te stellen als de verkoper van dat bedrijf ermee instemde? Ja, stelde het kantoor vrijdag tegenover de tuchtrechter. Volgens de klager was hiermee de onafhankelijkheid van de accountant in het geding.

Er stond veel op het spel bij de overname van Zijerveld Kaas van Mijwo Beheer door FrieslandCampina in 2013. Niet alleen maakte de zuivelgigant 65 miljoen euro over, ook werd een 'earn out'-vergoeding afgesproken. De exacte hoogte daarvan – vele miljoenen euro's – was afhankelijk van het vaststellen en controleren van de jaarrekeningen van Zijerveld door PwC, de 'huisaccountant' van FrieslandCampina. 

Dat was ook zo afgesproken tussen de partijen. Toen de beklaagde accountant gevraagd werd dit te doen, toonde hij zich bereid. Wel stelde hij de voorwaarde dat ook Mijwo Beheer hiermee instemde. Maar de koper en verkoper raakten in geschil met elkaar. Tot een controleopdracht kwam het niet. Na afloop van die arbitrage werd afgelopen jaar de accountant opnieuw gevraagd of hij bereid was de controle uit te voeren. Hij zei opnieuw ja, wederom onder dezelfde voorwaarde. 

Volgens Mijwo had hij dit niet moeten doen. De controle was vaktechnisch onmogelijk. Zo moest de accountant aanwezig zijn bij de voorraadopname. Maar omdat de opdracht naderhand is gegeven, kon dat helemaal niet. “Dit had de betrokkene vooraf moeten bedenken'', aldus de gemachtigde van de klagers. Ook had de accountant moeten weten van de arbitrage die tussen beide partijen liep. De standpunten waren onoverbrugbaar en dus had de accountant zich niet bereid mogen verklaren die controle uit te voeren.

Onafhankelijkheid
Bovendien stellen klagers vraagtekens bij de rol van PwC: hoe kan de 'huisaccountant' van de koper de earn out voor de verkoper vaststellen? Met andere woorden: is de accountant dan nog wel onafhankelijk? 

Het was de bedoeling dat KPMG die controle zou uitvoeren, stelt Mijwo. Toch ging het bedrijf in maart vorig jaar akkoord met een controle door PwC. Nog geen twee maanden later diende ze een tuchtklacht in waarna de voorbereidingen voor die controle door de accountant weer gestaakt werden. En ook dat wordt hem verweten. “Mijwo werd onder druk gezet akkoord te gaan met die controle. Als ze niet akkoord ging met de voorwaarden kon ze geen aanspraak maken op de earn out'', aldus de klagers. Een van de voorwaarden was dat Mijwo de onafhankelijkheid van PwC niet ter discussie mocht stellen.

Volgens advocaat Yvette Steeg-Tijms baseert Mijwo de hele procedure op een mail van drie regels. Daaruit valt helemaal niet op te maken dat de klager de onafhankelijkheid van PwC niet ter discussie mocht stellen. “Zo kun je het ook niet interpreteren.'' 

De controle zou uitgevoerd worden door de accountant van FrieslandCampina. En dat was PwC. Bovendien zou een derde accountant indien nodig een 'scheidsrechtersrol' vervullen. “In ieder geval was er in termen van onafhankelijkheid geen enkele reden waarom de beklaagde zich in de zomer van 2016 niet bereid had mogen verklaren de opdracht uit te voeren.'' Het bleef de accountant onduidelijk waarom een klacht tegen hem was ingediend, zei de raadsvrouw. Mijwo wilde de controle niet, maar zonder die controle zou geen uitbetaling van de earn out plaatsvinden. “Tegen die achtergrond is het vreemd dat de klager nu al een toekomstige controle onder vuur heeft genomen en niet eerst de uitkomsten heeft afgewacht.''

Uitspraak over circa 15 weken. 

Auteur: Michiel Satink, Juridisch Persbureau Zwolle

Lees ook: Filmfonds beticht RA en zijn kantoor van ‘damage control’