Principeakkoord EU-parlement en lidstaten over meerjarenbegroting

De onderhandelaars van het Europees Parlement en de lidstaten zijn het na maanden eens geworden over het zogeheten MFK, nadat een fikse hindernis uit de weg was geruimd over de koppeling van EU-subsidies en de handhaving van de rechtstaat.

In juli kwamen de EU-leiders een begroting voor de komende zeven jaar overeen van, inclusief het herstelfonds, bijna 1800 miljard euro. Het parlement wilde aanvankelijk meer dan 100 miljard euro meer maar dat werd teruggebracht naar 39 miljard euro meer. Uiteindelijk is er nu in principe overeenstemming over circa 16 miljard euro meer. 12,5 miljard euro daarvan komt voornamelijk van de Europese concurrentieboetes waarvan de opbrengst nu nog jaarlijks onder de lidstaten wordt verdeeld.

Het grootste deel van de extra uitgaven gaat naar onderzoeks- en innovatieprogramma's zoals Horizon Europe en EU4Health, en het uitwisselingsprogramma Erasmus+ voor onder meer studenten. Er komt ook meer flexibiliteit in de begroting, zodat de EU kan reageren op onvoorziene omstandigheden.

Voor het coronaherstelfonds gaat de EU de komende jaren op de kapitaalmarkt geld lenen, zo'n 750 miljard euro. Dat geld wordt deels in leningen en deels in subsidies ter beschikking gesteld aan de lidstaten om de coronacrisis te helpen bestrijden. Om de rente op het geleende kapitaal terug te kunnen betalen, voert de EU nieuwe 'eigen middelen' in, zoals een belasting op plastic. Alle nationale parlementen, dus ook de Tweede Kamer, moeten instemmen met die nieuwe eigen EU-inkomsten.

Het akkoord wordt nu ter goedkeuring voorgelegd aan het voltallige parlement en gaat ook terug naar de lidstaten. De Hongaarse premier Viktor Orban heeft maandag al gedreigd het MFK te blokkeren omdat hij het niet eens is met de rechtsstaattoetsing. Ook Polen ligt dwars.

Esther de Lange (CDA) zegt te hopen dat "de regeringsleiders hun verantwoordelijkheid nemen en het proces niet verder vertragen. Het herstelfonds is hard nodig om ons uit de economische crisis helpen. Bovendien moeten lidstaten, maar ook ondernemers en onderzoekers weten waar ze aan toe zijn om vooruit te kunnen plannen."