Pensioenfondsen maken goede start in 2019

In de eerste maand van 2019 liep de rente nog verder terug, maar de aandelenbeurzen noteerden daarentegen goede rendementen. De beleidsdekkingsgraad, die leidend is voor kortingen en indexatie, is in januari stabiel gebleven op 108 procent.

Dat blijkt uit de Pensioenthermometer van Aon, wereldwijd dienstverlener op het gebied van risk, retirement en health, die dagelijks de hoogte van de gemiddelde dekkingsgraad bijhoudt.

De beleidsdekkingsgraad, gebaseerd op de gemiddelde dekkingsgraad van de afgelopen twaalf maanden, bleef in januari stabiel op 108 procent. Deze dekkingsgraad is hoger dan het wettelijke vereiste minimum van 104,3 procent, maar vooral een aantal grotere fondsen zitten hier nog onder. Mogelijke kortingen per jaareinde 2019 en 2020 zijn daardoor nog steeds een realistisch scenario. 

Rente gedaald, verplichtingen gestegen
Na de daling in 2018, daalde de swaprente in januari verder met gemiddeld ongeveer acht basispunten. De Ultimate Forward Rate (UFR), waarmee pensioenfondsen de waarde van hun toekomstige verplichtingen berekenen, is 2,3 procent. Door de rentedaling nam de waarde van de verplichtingen per saldo met ongeveer 1,7 procent toe.

Vermogen pensioenfondsen gestegen
Het vermogen van pensioenfondsen is in januari na de klappen van december flink aangetrokken. In januari hebben de beurzen toch weer de weg omhoog gevonden ondanks het uitblijven van een Brexit-akkoord en de shutdown van de Amerikaanse overheid. Het vertrouwen herstelde door mogelijk goede handelsafspraken tussen China en de VS. Ook uitlatingen van de FED-voorzitter, die volgende renteverandering wil laten afhangen van de economische data en niet meer uitgaat van zekere renteverhogingen, droeg bij aan het vertrouwen. Per saldo noteerden de wereldwijde aandelen een resultaat van ongeveer 7,5 procent. Vastgoed deed het ook goed en noteerde een rendement van ruim 10 procent. De vastrentende waardenportefeuille noteerde een plus van bijna 2,5 procent door de rentedaling en goede resultaten high yield en emerging market debt. Per saldo nam de portefeuille met ongeveer 4 procent in waarde toe.

Goede start van het jaar – desondanks premies verder onder druk
Ondanks de opleving in januari, zal 2019 voor de pensioenfondsen een moeilijk jaar worden. Na de tegenvallers op de beurs eind 2018 en de verder gedaalde rente, is voor de meeste fondsen de financiële positie niet al te rooskleurig. Voor een aantal pensioenfondsen blijft het spannend of er eind 2020 of 2021 gekort moet worden op uitkeringen. Volgens recente cijfers van DNB dreigen kortingen bij zes op de tien pensioenen. De hoop is gevestigd op een maatregel vanuit de politiek. Minister Koolmees wil echter geen aparte maatregelen treffen om kortingen te voorkomen. Het is de vraag of de minister dit standpunt kan blijven volhouden. Vandaag vergadert de ministerraad over mogelijke aanpassing van de wetgeving om kortingen op pensioenuitkeringen op de korte termijn te kunnen voorkomen. Daarnaast staat het mislukken van het pensioenakkoord op de agenda. 

“Al kort je maar één euro, het heeft enorme impact op het imago van pensioenen”, zegt Frank Driessen, Chief Executive Officer van Aon Retirement & Investment. “Dit jaar gaat niet gemakkelijk worden. De vooruitzichten voor de rendementen zien er niet goed uit, ondanks deze beurscorrectie in januari. De rente zal voorlopig laag blijven. Pensioenfondsen moeten zich voorbereiden op een periode van grote onzekerheid, zeker nu er nog geen uitzicht is op een nieuw pensioenstelsel.”

Fondsen hebben weinig mogelijkheden met de premies
Mogelijke nieuwe kortingen leggen extra druk op de premies. Premies zijn momenteel veelal niet kostendekkend, omdat deze veelal gebaseerd worden op het verwacht rendement. Daardoor gaat de pensioenopbouw van werknemers ten koste van het vermogen van het fonds als het rendement niet behaald wordt. Fondsen hebben echter niet veel mogelijkheden. “De wetgever staat fondsen toe de premie te dempen”, zegt Frank Driessen van Aon. “Als pensioenfonds moet je dat eigenlijk wel doen. Anders wordt de premie onbetaalbaar bij de huidige lage rente. Het heeft bovendien als voordeel dat de premie voor langere tijd stabiel is en dat willen werkgevers graag. Maar aan de andere kant wordt dat steeds moeilijker te verkopen, met de mogelijke korting in het vooruitzicht.