Oud-fiscalist: “Nederland gaat niet op tijd klaar zijn voor CSRD”

Na bijna 15 jaar in de accountancy wereld nam fiscaal jurist en econoom Marco Vermin per 1 april ‘24 afscheid van Alfa accountants en adviseurs. En daarmee ook van zijn vak. Reden voor Accountantweek om met hem terug te blikken op de veranderingen in de sector en te vragen naar zijn voorspellingen over de toekomst van de accountancysector.

Vandaag deel II van een interview in twee delen. Het eerste deel verscheen afgelopen maandag.

In de afgelopen decennia heeft Marco Vermin het vak van de MKB accountant zien transformeren van het helpen bij het opstellen van het jaarrekening en doen van aangiften – de compliance werkzaamheden– naar een meer adviserende en strategische rol voor de accountant binnen bedrijven. “Was men vroeger blij dat de accountant de boekhouding deed, de BTW berekende en misschien een fiscale truc uithaalde, tegenwoordig moet de accountant meedenken over de strategie van een onderneming.” Vermin noemt dat ‘werken vanuit de getoetste klantbehoefte’. Volgens de accountant in ruste Vermin wordt de binding van de accountant met de klant daardoor ook sterker en intensiever.

Complexer

Met de verplichte rapportagerichtlijnen vanuit de CSRD en ketenrapportage vanuit de CSDDD, is ook de hoeveelheid en de complexiteit van de regels in de accountancy verder aan het toenemen. Deze trend komt boven op de trend die na de financiële crisis is ontstaan. Vermin zag dat het gegroeide wantrouwen jegens financieel dienstverleners sinds 2008 beantwoord wordt met meer regelgeving en compliance. Maar volgens de bestuurder in ruste is uit uiteenlopende onderzoeken gebleken dat extra regels de situatie ‘niet altijd beter gaan maken’. Volgens de oud-bestuurder is er een omslag nodig die moet beginnen met de vraag aan de top: Waar staan we als toekomstige accountants voor? Om die vraag te beantwoorden, is vertrouwen in de autonomie van de accountant nodig: “Het durven maken van fouten en daarover in gesprek te gaan, hoort daarbij. Te veel controle helpt echt niet.”

Toekomst van bedrijf is belangrijker dan constructies

Een belangrijke taak die de MKB accountant altijd al heeft is er voor te zorgen dat de klant niet te veel belasting betaalt, “dat blijft altijd en daar moeten we ook niet moeilijk over doen”, maar Vermin benadrukt dat het wel een fair share moet blijven. Daarnaast willen bedrijven steeds beter weten waar ze aan toe zijn ‘door niet te veel gerommel met complexe eigendomsstructuren en financiële stromen waar jaarlijkse veel werk in gaat zitten’. Volgens Vermin vinden CEO’s en CFO’s de groei en de strategische toekomst en missie van de onderneming veel belangrijker. “Bedrijven vragen de MKB accountant om hulp bij het inzetten van financiële data en ze willen weten door welke fiscale en juridische poortjes ze moeten bij het oplossen van een bepaald probleem”, alhoewel hij wél verwacht dat compliance ook in de toekomst een belangrijk deel dienstverlening vanuit MKB accountancy zal blijven.

Advies rol voor ondernemers

En dat laatste is maar goed ook want Vermin kent meerdere klanten die heel goed zijn in ondernemen maar betrekkelijk weinig verstand hebben van financiële cijfers: “Een vriend van mij coachte een succesvolle koffiewinkel eigenaar die een fikse omzet maakte met heerlijke cappuccino’s en espresso’s maar werkelijk geen idee had hoe zijn financiën in elkaar zaten. Dat geluid hoor ik steeds vaker waardoor de rol van de accountant nóg belangrijker wordt.” Wel verwacht hij dat de MKB accountant op het gebied van de regels CSRD en CSDDD in de toekomst op zijn beurt echte specialisten aan zal moeten trekken of in zal moeten huren want de regels worden steeds complexer ‘terwijl accountants nooit het schaap met de vijf poten zullen worden.’

Niet op tijd klaar voor CSRD

Over de invoering van de Europese richtlijnen is hij net zo helder als zeker: “Groot deel van de Nederlandse bedrijven en accountants gaat niet op tijd klaar zijn voor de verplichte ESG en CSRD rapportagerichtlijnen. Zo reëel moeten we zijn. Alleen als er sancties komen waarop gehandhaafd wordt, gaan bedrijven misschien versnellen”, aldus de voormalig bestuurder. Hij pleit dan ook voor een overgangstermijn waarin niet direct hard gehandhaafd wordt. De richtlijnen moeten volgens hem gezien worden als een duw in de rug van bedrijven om te bewegen richting onder andere hergebruik van materialen en recycling, het terug dringen van emissies of het verbeteren van arbeidsomstandigheden in de keten en daar kan de accountant met zijn gegevens bij helpen. Maar de overheid zal ook moeten verleiden met financiële steunmaatregelen, want, zo stelt Vermin “We zijn als mens misschien ideëel maar we worden ook nog altijd gedreven door financiële prikkels.”