Slecht financieel beheer Amsterdam kost burger geld

Dat Amsterdam zijn financiën niet op orde heeft, kost de inwoners en ondernemers geld. Basistaken (zoals overboekingen) gaan vaak fout, rapportages zijn niet goed, besluiten vallen zonder genoeg informatie. Het is niet duidelijk wie waarvoor verantwoordelijk is (‘eilandenrijk’), problemen worden niet opgelost en afspraken niet nagekomen. En de gemeenteraad heeft er niet goed genoeg op gelet.

Dat stelt een gemeentelijke enquêtecommissie in een maandag gepresenteerd rapport. Zij nam, op verzoek van de gemeenteraad, de al jaren durende financiële perikelen in de stad onder de loep. Conclusie: alle betrokken (ambtenaren, B&W en gemeenteraad) hebben steken laten vallen. Burgemeester Eberhard van der Laan zei bij het in ontvangst nemen van de conclusies dat die ‘echt de vinger leggen op dingen waar we van kunnen leren’.

Binnen de gemeente gaat jaarlijks zo’n 6 miljard euro om. De periode 2002-2014 werd gekenmerkt door financiële missers. Er waren dubbele overboekingen, verkeerde uitbetalingen (188 miljoen in plaats van 1,88 miljoen), grote projecten liepen financieel uit de hand en burgers klaagden over wat er met hun belastinggeld gebeurde. Als dat nou eens allemaal verbetert, dan kan dat de stad enkele tientallen miljoenen euro’s per jaar opleveren, denkt de commissie, die met vijftien aanbevelingen komt. Bijna honderd mensen zijn – openbaar dan wel achter de schermen – gehoord. Onder hen vice-premier Lodewijk Asscher, wethouder financiën tussen 2006 en 2012.

‘Afspraken binnen de gemeente Amsterdam blijken niet altijd afspraken te zijn’, staat in het rapport. Burgemeester en wethouders hadden meer aandacht en prioriteit moeten geven aan de financiële functie, vindt de commissie, onder leiding van CDA’er Marijke Shahsavari. De raad heeft te weinig afgedwongen dat het college met verbeteringen kwam, en de ambtelijke top had weer te weinig aandacht voor de problemen.

De commissie bepleit een ‘zorgplicht’ voor de hele financiële functie die bij de wethouder financiën komt te liggen. Die is dan aan te spreken op een duidelijk taken- en verantwoordelijkhedenpakket. Ook moet de gemeenteraad de begroting en jaarrekening veel nauwkeuriger gaan behandelen.

Eind 2013 ging Amsterdam in de fout met betalingen. Ruim 9.000 minima kregen duizenden euro’s meer op hun rekening gestort dan de bedoeling was. Er werd 188 miljoen euro uitgekeerd, in plaats van 1,88 miljoen. Na veel vijven en zessen kreeg de gemeente bijna het hele bedrag terug. Aan de terugvordering hing wel een prijskaartje, van 30.000 euro. Vorig najaar was het weer raak. Bedrijven en burgers kregen ten onrechte in totaal 580.000 euro. Ook mankeert er het een en ander aan het bepalen van de WOZ-waardes van huizen.

Een grote reorganisatie vorig jaar moet orde in de chaos scheppen. Zo kent de gemeente voor het eerst één begroting, in plaats van zestien verschillende. Een kleine 45 administraties worden samengevoegd tot één centrale boekhouding. Ook stelde de gemeenteraad een enquêtecommissie in, met CDA’er Marijke Shahsavari als voorzitter. De commissie deed bijna veertig openbare verhoren en sprak met vijftig mensen achter de schermen.

• Eindrapport enquêtecommissie Financiële functie Amsterdam 2002-2014  

(ANP)