‘Oldskool mkb-AA trad belangen weduwe met voeten’

Door partij te kiezen voor een van de twee aandeelhouders heeft een AA de andere aandeelhouder, haar moeder, ‘systematisch ontnomen’ wat haar vader ‘met toewijding en trots heeft opgebouwd’ en aan haar moeder heeft nagelaten. De accountant heeft hiermee liefst vier van de vijf fundamentele beginselen van de VGBA niet nageleefd. Dat betoogde de dochter van vader en moeder maandag tijdens een emotioneel pleidooi bij de Accountantskamer.

SKM Rapid Modelling heet dit bedrijf. SKM, dat 3D-kunststofmodellen produceert, zowel prototypes als in kleine series, is eind jaren negentig ontstaan als een spin-off van Philips. De drie oprichters van deze onderneming, bij Philips pioniers in deze tak van sport, meenden dat zij de 3D-modellen beter buiten de multinational konden maken. In het kader van operatie-Centurion onder toenmalig Philips-ceo Jan Timmer, kregen zij daarvoor destijds alle ruimte.

Succevol zakenman binnenboord
De vader van klaagster was een van de drie oprichters en aandeelhouders. Zij waren vooral technisch goed onderlegd. Om meer zakelijke kennis en ervaring binnen te halen deden ze een beroep op een succesvol zakenman. Die werd bestuurder en kreeg tevens een belang van 50 procent in SKM. De andere aandelen kwamen in handen van de vader van klaagster.

Haar vader was volgens klaagster ‘het kloppend hart van SKM’. Maandag 22 maart 2021 stond de 70-jarige oprichter en mede-eigenaar als altijd om zeven uur als eerste in de bedrijfshal om de dag voor te bereiden. Daar kreeg hij een aneurysma waaraan hij de volgende overleed. Moeder erfde de aandelen. Maar volgens klaagster sloot de bestuurder haar structureel buiten en trad hij haar rechten als aandeelhouder met voeten, terwijl hij ‘enkel zijn eigen belangen behartigde’.

De AA was betrokken vanaf 1998
De AA zorgde vanaf 1998 met zijn kantoren voor de jaarstukken, de loonadministratie en de belastingaangiften, inclusief de prive-aangiften. Maar na het overlijden van vader heeft hij volgens klaagster ‘deelgenomen aan een proces dat haar structureel benadeelde’.

Zo is moeder volgens klaagster na het overlijden van vader drie jaar niet uitgenodigd voor de AVA. Dat betekent dat zij de notulen van deze vergaderingen niet heeft kunnen ondertekenen en de jaarrekeningen dus officieel niet zijn vastgesteld, terwijl deze telkens wel zijn gedeponeerd. Klaagster zou de AA hier diverse keren op hebben gewezen, zonder het gewenste effect. “Een omissie die niet verenigbaar is met een professioneel kritisch houding”, aldus klaagster.

Opnieuw aan de bel trekken
Pas medio 2024, toen klaagster het zat was en opnieuw aan de bel trok, zou hij actie hebben ondernomen, echter zonder resultaat. Wederom werd de jaarrekening volgens klaagster zonder rechtsgeldige AVA gedeponeerd.

Ook beticht klaagster de betrokken accountant van een dubbelfunctie. Hij zou in opdracht van de bestuurder een waarderingsopdracht van SKM hebben uitgevoerd, zonder moeder van klaagster daarover te informeren. Die waardering was nodig omdat de bestuurder een fusie- of samenwerking overwoog. Ook van die plannen bleef moeder verstoken. Vlak daarop zou de bestuurder de AA hebben gevraagd hem te adviseren bij de uitkoop van moeder; hij bracht namens de bestuurder zelfs een bod uit. Hij schatte de waarde van het bedrijf daarbij op ruim anderhalf miljoen euro, één miljoen euro minder dan de waarde waarop hij SKM zelf eerder had gewaardeerd.

Waardering niet transparant
Die waardering was bovendien niet transparant en oncontroleerbaar. Bovendien kwam alle input van de bestuurder annex mede-aandeelhouder. Er was volgens klaagster zelfs al een beoogd fusiekandidaat. Die zou de machines en het personeel overnemen, een transactie van drie ton euro. Daardoor zou de bestuurder 2,4 miljoen euro aan liquide middelen en een te verhuren bedrijfspand overhouden. De AA moet dit volgens klaagster hebben geweten.

Moeder ging niet op het bod in. Voor de AA reden twee conceptvolmachten rond te sturen voor commentaar. Die volmachten gaven de bestuurder het mandaat om met derden te onderhandelen zonder toestemming van moeder. “Een vrijwel ongelimiteerde machtsuitbreiding voor de bestuurder met het recht van substitutie, de verwijding van moeders rechten en toewijzing van alle risico’s aan haar,” aldus klaagster.

Onprofessioneel en denigrerend
Ook verwijt klaagster de AA een ‘onprofessionele en denigrerende houding in de communicatie’. Zo zouden mails met vragen over de ‘ontstane zorgelijke situatie binnen SKM’ tot drie keer toe niet zijn beantwoord.

“Een trieste zaak,” zo kwalificeerde Marc Kelder, advocaat van de betrokken AA, de klacht. Een grieven dat volgens hem vooral is ingegeven door de slechte gang van zaken bij SKM. De onderneming was volgens Kelder aanvankelijk behoorlijk succesvol. Maar de raison d’ être van het bedrijf is inmiddels achterhaald omdat de aanschaf en het gebruik van 3D-printers niet alleen een stuk goedkoper, maar ook een heel stuk eenvoudiger is geworden. Daarom zijn veel grote opdrachtgevers weggevallen. Gevolg: de resultaten dalen gestaag, van een verlies van 60 duizend euro op 1,3 miljoen euro omzet in 2022 tot een verlies van 250 duizend euro op een omzet van nog geen 1 miljoen euro vorig jaar.

Geen schoonheidsprijs
In dit kader is het volgens Kelder ‘begrijpelijk dat moeder en dochter het moeilijk te verkroppen vinden dat het levenswerk van in 2021 vrij plotseling overleden man respectievelijk vader op het punt staat te verdwijnen’.

Sommige zaken verdienen volgens de advocaat inderdaad geen schoonheidsprijs. Hij verwees daarbij onder meer naar de gang van zaken rondom de notulen  van de aandeelhoudersvergaderingen en het niet informeren van moeder. “Die was op zijn zachtst gezegd zodanig ongelukkig dat excuses op hun plaats waren. Dat had anders gemoeten. Wat dat betreft is mijn client toch een beetje een oldskool mkb-accountant. Maar ik kan u verzekeren: daar heeft hij van geleerd.”

Maar waarom klaagster, ondanks een herhaald aanbod van zijn zijde om er onderling uit te komen, vol de strijd zijn aangegaan, valt volgens Kelder te betreuren. “Mijn client wordt hier geheel ten onrechte neergezet als de kwade genius die in samenwerking met de bestuurder een arme weduwe een poot heeft willen uitdraaien.”

Ongefundeerde klachtonderdelen
Bovendien zijn veel klachtonderdelen ongefundeerd waarbij klaagster zich ook nog eens schuldig zou maken aan ‘cherry-picking’. Als voorbeeld noemde de advocaat de aantijging dat zijn cliënt zou hebben geweten van de ‘snode plannen’ van de bestuurder om zelf 2,4 miljoen euro over te houden aan een concrete fusie. “Van die plannen was hij helemaal niet op de hoogte,” betoogde Kelder.

De ‘eventuele niet naleving van wet en regelgeving en de zorgplicht’ zijn ook niet van invloed geweest op de gang van zaken bij het bedrijf, aldus de advocaat. “Die draait ook zonder een AVA wel door.” Conform de NOCLAR had de AA dan ook geen verplichting om in te grijpen, waardoor de klachten volgens Kelder dus ook ongegrond zijn.

Er ook nog de VGBA
De Accountantskamer ging daar niet in mee. Of de AA nu conform de NOCLAR wel of niet had moeten acteren, lieten zij in het midden. “Er is ook nog zoiets als de VGBA,” stelde een van hen.

De tuchtrechters wilden van de accountant precies weten hoe het toch kon dat de notulen van de AVA’s drie achtereenvolgende jaren – 2021 tot en met 2023 – slechts door een van de aandeelhouders, de bestuurder, waren ondertekend. Volgens de AA had hij daar bij de bestuurder wel voortdurend op aangedrongen. “Maar als hij daar niets mee doet, houdt het op.”

Spijt achteraf
En de dubbele petten? Pas november 2023 liet hij de moeder van klaagster weten dat hij niet meer voor haar kon werken, terwijl de opdracht voor de waardebepaling al in juni dat jaar was verstrekt. Had hij zich niet toen al moeten afvragen of hij die opdracht wel kon aannemen?

Destijds vond hij het niet zo’n probleem – hij was de bedrijfsaccountant, in dat kader verstrekte de bedrijfsleider hem de opdracht. “Ik was al zo’n 25 jaar bij het bedrijf betrokken en maakte me zorgen over de toekomst en het personeel. Ik wilde gewoon helpen.” Maar achteraf heeft hij daarvan wel spijt. “Ik had het misschien helemaal niet zelf moeten doen.”

Bod op de aandelen
Vragen waren er ook over de hoogte en de  totstandkoming van het door de AA in opdracht van de bestuurder uitgebrachte bod op de aandelen van moeder. Dat bod bedroeg 762 duizend euro, waarmee het hele bedrijf ruim anderhalf miljoen euro waard zou zijn, minder dan de liquidatiewaarde. Hoe kon de accountant dit verklaren? En waarom had hij dit niet toegelicht?

De accountant heeft zich bij de bepaling van de hoogte van het bod gebaseerd op voorschriften van de Belastingdienst en die gecombineerd met de methode die een van de grote bureaus daarvoor hanteert, vertelde hij. Een aanpak waarbij hij grotendeels was gevaren op informatie van de bestuurder.

Waarom stond dat dan niet in de toelichting? Dat was toch voorschrift bij een opdracht tot verrichten van specifieke werkzaamheden? Omdat moeder inmiddels, mede op zijn aandringen, zelf een adviseur, een RA, in de hand had genomen. En die had daar nooit naar gevraagd. “Als zo’n expert daar niet naar vraagt, ga ik ervan uit dat het klopt.”

Uitspraak over ongeveer twaalf weken.