Novak stuurt brief aan informateur Schippers: ‘Accountantsfusie is mislukt’

Volgens Novak zou de komende kabinetsperiode nog eens goed gekeken moeten worden naar de overwegingen om destijds op de fusie van het NIVRA en de NOvAA aan te sturen. De gedachte dat de openbare accountants die organisaties controleren en de accountants die binnen bedrijven en overheden werkzaam zijn, meer gemeen hebben dan van elkaar verschillen, heeft in de praktijk niet gewerkt. Maatregelen die voor de openbare accountant heel valide zijn – zoals de beroepseed – roepen bij de ‘accountants in business’ alleen maar vragen op. Ook binnen het openbare beroep wordt de kloof steeds groter tussen de externe accountants die voor grote bedrijven werken en de mkb-accountant die de mkb-ondernemer ondersteunt. De eerste is meer een strenge toezichthouder op afstand, de ander voor de mkb-ondernemer vaak de belangrijkste adviseur. Niettemin is iedereen die zichzelf accountant wil noemen, ongeacht de professionele rol die zij of hij speelt, verplicht om zich in te schrijven bij de Nederlandse Beroepsorganisatie voor Accountants (NBA). Daar hangt een fors prijskaartje aan met contributies boven de duizend euro per jaar. 

Publiekrechtelijk
Novak vindt het veel zuiverder wanneer de publiekrechtelijke beroepsorganisatie NBA zich alleen richt op de externe accountants die actief zijn voor zogeheten organisaties van openbaar belang (oob’s) en bedrijven die wettelijk verplicht zijn om hun boeken te laten controleren. Het dient een evident maatschappelijk belang dat zij aan strenge regels zijn gehouden. Daar staat een door de wet gegarandeerde monopoliepositie tegenover. Voor alle andere accountants zou de verplichte inschrijving in het NBA-register niet moeten gelden, aldus Novak. Momenteel betreft dat zo’n 90 procent van alle leden van de NBA. Deze groep accountants kan natuurlijk een eigen beroepsorganisatie oprichten, maar zonder publiekrechtelijke status. De beroepstitel ‘accountant’ blijft wel beschermd, maar kan iedereen met een accountantsopleiding levenslang ‘gratis’ dragen.

Zorgen van minister en Kamer
Novak wijst in de brief op de uitdrukkelijke toezegging van de minister van Financiën destijds – op aandringen van veel Kamerfracties – dat het eigen profiel van de mkb-accountant binnen de fusieorganisatie bewaard zou blijven. Daar is niets van terecht gekomen, stelt Novak. Het NBA-bestuur kijkt steevast met een ‘Big Four’-bril naar de sector. De NBA heeft zelfs gepoogd om een gegarandeerde vertegenwoordiging van de mkb-accountant in het bestuur – destijds een belangrijk politiek argument om de fusie te steunen – te schrappen. Na protest van veel leden trok het NBA-bestuur die plannen ijlings weer terug. “Het bestuur probeert een kleurrijke beroepsgroep – met grote onderlinge verschillen – wit te schilderen. Wij zouden veel liever een federatief model zien, met grote autonomie voor alle beroepsgroepen en representatie van iedereen binnen het bestuur”, aldus Novak-voorzitter Marco Moling. “Dat alternatief wordt door het bestuur doodgezwegen.”

Nonchalance
Novak maakt zich ook zorgen over de nonchalance waarmee de overheid omgaat met de financiële administratie van mkb-ondernemers. Waar voor grotere bedrijven een wettelijke accountantscontrole verplicht is, mag een mkb-ondernemer geheel naar eigen inzicht voor de boekhouding zorgen. De een doet het zelf, de ander schakelt een administratiekantoor in en een derde werkt samen met een mkb-accountant. Novak wil dat er meer eisen gesteld worden aan de kwaliteit, opleiding en beroepsregels voor dienstverleners ten behoeve van het mkb. Moling: “Een adviseur die consumenten helpt bij het vinden van een financieel product zoals een hypotheek of lijfrentepolis moet een vergunning hebben. Maar voor iemand die helpt bij de financiële administratie van een mkb-ondernemer geldt geen enkele verplichting. Met meer dan 1 miljoen zzp’ers binnen het mkb is dat roekeloos. Nu hopen we dat banken en de Belastingdienst ingrijpen. Dan is het vaak al te laat.” Novak bepleit daarom een eigen register voor mkb-dienstverleners. “Ook een mkb-ondernemer zelf heeft er belang bij om zeker te kunnen weten dat iemand aan wie hij zijn administratie toevertrouwt, de boel goed op orde heeft”, aldus Moling.

Lees de brief hier