Netto pensioenverplichtingen AEX-bedrijven met €5 miljard gestegen

Mercers onderzoek laat zien dat de pensioenverplichtingen van AEX-ondernemingen toenamen ondanks een stijging van de rentes (yield) op bedrijfsobligaties. Een rentestijging leidde in principe tot een kleine daling van pensioenverplichtingen, hoewel die deels teniet werd gedaan door wisselkoers effecten. De totale bruto verplichting daalde door de gestegen rente naar ongeveer 209 miljard.  De daar tegenoverstaande pensioen beleggingen daalden door de druk op de aandelenbeurzen echter naar circa 171 miljard, waardoor de netto pensioenverplichtingen zijn toegenomen.

Slecht nieuws: afdekken renterisico onvoldoende om ook dalende beurskoersen te compenseren

Nederlandse ondernemingspensioenfondsen hebben vaak (een deel van) het renterisico afgedekt. Dit renterisico is echter afgedekt op basis van de rente op staatsobligaties. Bas van Boesschoten, Principal bij Mercer: ‘De rentes die bedrijven moeten geven op hun bedrijfsobligaties om kopers te vinden, zijn in 2015 sterker gestegen dan de rente op staatsobligaties. Op Europese bedrijfsobligaties is de rente gemiddeld met 0,3 tot 0,4 procentpunt gestegen, terwijl de marktrente waarop pensioenfondsen hun renterisico afdekken met ongeveer 0,1% is gestegen. Dit zou een positief effect moeten hebben op de netto verplichting, omdat de bruto verplichtingen harder dalen dan de vastrentende waarden. Dit positieve effect is echter (meer dan) teniet gedaan door de dalende beurskoersen.’

Goed nieuws: Pensioenlast daalt naar verwachting in 2016

Naast het slechte nieuws voor de balanspositie van de ondernemingen is er ook positief nieuws. De gestegen yield op bedrijfsobligaties zorgt er namelijk voor dat de lasten van een jaar pensioeninkoop zijn gedaald met 5-10%. Dit zal met name bij arbeidsintensieve ondernemingen een positief effect hebben op de winstgevendheid voor 2016, vergeleken met 2015.

Buyout, CDC-regelingen of APF kunnen volatiliteit op bedrijfsbalans verminderen

De rentes hebben tot nu toe in 2015 een wisselend beeld laten zien. In aanloop naar en als gevolg van de maatregelen van de ECB zijn de rentes tot en met maart verder weggezakt. In april tot en met september is, met tussentijdse ups en downs, een opmerkelijk herstel opgetreden, waardoor de rentes eind september flink hoger liggen dan de rentes eind 2014. Deze volatiliteit leidt ook tot volatiliteit op de balans van de onderneming. Er zijn mogelijkheden om de risico’s voor de onderneming te beperken, zoals een buyout of een overgang naar een CDC-regeling.

Een andere, nieuwe optie om de risico’s voor de onderneming weg te nemen ontstaat mogelijk bij de introductie van het Algemeen Pensioenfonds (APF). Bij een overgang naar een APF bestaan onder Amerikaanse verslagleggingsrichtlijnen mogelijkheden om de verplichtingen van de balans van de onderneming te krijgen. Voor de daarbij te maken overwegingen zal voor de onderneming (in dit geval een dochteronderneming van een Amerikaanse multinational) van belang zijn of er nog te verrekenen verliezen op de balans staan of niet.

Van Boesschoten: ‘De kern van de zaak is dat de volatiliteit in de balanspositie en de volatiliteit in de jaarlijkse pensioenlasten noopt tot het monitoren en waar nodig en mogelijk managen van het pensioenrisico voor de onderneming.’