Nederland stijgt op wereldranglijst rijkste landen

Dat blijkt uit het achtste Global Wealth Report van verzekeraar Allianz, waarin het vermogen en de schulden van huishoudens in meer dan 50 landen zijn geanalyseerd. Hieruit blijkt dat het wereldwijde particuliere vermogen in 2016 met 7,1% is toegenomen, wat ongeveer gelijk is aan het gemiddelde na de crisis. Er is dus sprake van een toename in vermogen ondanks een politiek turbulent 2016. Wereldwijd stegen de financiële activa tot een nieuw record van bijna 170 miljard euro.

Nederland enige eurozone-land in top 10

Nederland is het enige land uit de eurozone dat nog in de top 10 van rijkste landen staat, zowel voor het netto- als het brutovermogen. Deze hoge ranking van Nederlandse huishoudens is met name te danken aan hun portefeuillestructuur, waarin een bovengemiddeld percentage aan verzekeringspolissen en pensioenen is opgenomen. Als de contante waarden van staatspensioenen zouden worden toegevoegd aan de netto financiële activa, dan zou de positie van de Nederlandse huishoudens vergeleken met andere eurolanden veel lager zijn.

Aandelenmarkten stimuleren groei; spaarders kiezen liever voor de bank

De positieve groei van vorig jaar is in grote mate te danken aan de enorme prijsstijging op aandelenmarkten, met name in de geïndustrialiseerde landen. Bijna 70% van de groei in activa vorig jaar was toe te kennen aan de waardeveranderingen van portefeuilles. Slechts 30% was te danken aan oorspronkelijke besparingen. Het jaar daarvoor was dit juist omgekeerd. ”De wijze waarop huishoudens sparen is verrassend. We zien dat het spaargedrag van particuliere investeerders nog steeds risicomijdend is,” aldus Michael Heise, chief economist bij Allianz. Privéspaarders verkochten meer waardepapieren dan ze kochten, maar plaatsten twee derde van de fondsen op de bank – een nieuw record.

“Terwijl de financiële activa de afgelopen jaren sterk zijn gegroeid, voornamelijk dankzij de goede prestaties op effectenmarkten, wordt nieuw geld in de meeste gevallen nog op bankrekeningen gezet, vooral in geïndustrialiseerde landen. Hiermee lopen ze niet alleen winst mis, maar lijken ze ook echt waarde te verliezen: alleen al in 2016 verloren de spaarders naar verwachting ongeveer 300 miljard euro wegens inflatie. Met de stijgende inflatie zou dit cijfer dit jaar tweemaal zo hoog kunnen worden. Voor de beslissers in de financiële industrie, de economie en de politiek is het oplossen van deze paradox een van de grootste uitdagingen de komende jaren. De vraag die daarbij centraal staat is: hoe creëren we een omgeving waarbij huishoudens niet enkel sparen maar ook investeren, en zorgen we tegelijkertijd voor een langetermijnvisie en fatsoenlijke rendementen? Vanwege de opgebouwde ouderdomsvoorzieningen in de loop der jaren en de noodzaak om te zorgen voor een toename in daadwerkelijke investeringen in onze economie, worden de mondiale financiële kansen nog onvoldoende benut.”

Nederlandse huishoudens sparen slim

In Nederland groeiden de netto financiële activa in 2016 met 9,7%. Dat is niet alleen een verdubbeling van vorig jaar maar ook boven het gemiddelde van de eurozone (+ 4,6%). Deze groei is het gevolg van twee verschillende ontwikkelingen. Enerzijds bleven de passiva in stabiel, met een groei van minder dan 1%. Daarmee toonden de Nederlandse huishoudens voor het zesde jaar op rij een strenge schulddiscipline, waardoor de schuldquote sinds de financiële crisis met bijna 10 procentpunten daalde. Met 121% is het echter nog steeds een van de hoogste in Europa. Anderzijds steeg de groei van de financiële activa naar 6,3%, wat een sterke prestatie van verzekerings- en pensioenactiviteiten aangeeft.

De goede financiële prestaties van de Nederlandse huishoudens staat niet op zichzelf; sinds 2012 boekt ons land goede resultaten en scoort het hoger dan het gemiddelde van de eurozone. Dit dankt Nederland aan een strikte schulddiscipline sinds de financiële crisis. Het weerspiegelt tevens een hoog rendement op financiële activa over deze periode, die 6,3% hoger was dan in de meeste andere landen, bijvoorbeeld Duitsland (3,4%) of Frankrijk (4,6%). Ook de waardeveranderingen van portefeuilles vertegenwoordigden bijna 80% van de activagroei in Nederland, maar minder dan 60% in de eurozone als geheel.

Terwijl de Duitse of de Franse huishoudens hun arbeidsinkomen sparen, is de situatie in Nederland juist andersom: de activa groeien puur door veranderingen in waarde en herinvesteringen van beleggingsinkomsten. Dit gebruiken Nederlanders ook om het inkomen te compenseren. "Op veel plaatsen werken spaarders hard om hun activa te beschermen tegen lage rentetarieven. In Nederland daarentegen werkt geld voor spaarders,” aldus Kathrin Brandmeir, medeauteur van het rapport. “In de afgelopen 5 jaar konden de Nederlandse spaarders ongeveer 130 miljard euro ofwel 7.500 euro per hoofd van hun vastgoedinkomen voor consumptie verbruiken en nog steeds een vermogensgroei zien. In dit opzicht hebben Nederlandse spaarders het voordeel gehad van de nulrentepolitiek van de ECB, die de vermogensprijzen hoger dreef.”