‘Nederland nog steeds een van de grootste belastingparadijzen’

De onderzoekers hebben voor het samenstellen van de ranglijst gekeken in hoeverre de belastingwetten van een land belastingontwijking van bedrijven toelaten. Ook onderzochten ze hoeveel geld van multinationals er via de regelingen door een land stroomde.

Uit de combinatie daarvan stelden de onderzoekers de ranglijst samen, waarin Nederland op de vierde plaats staat, gevolgd door Zwitserland en Luxemburg. In de eerste index die de organisatie in 2019 naar buiten bracht was Nederland ook op de vierde plaats gezet.

"Dat Nederland nu weer in de top staat van belastingparadijzen wereldwijd is beschamend", zegt Arnold Merkies, coördinator van Tax Justice Nederland. "Dit bevestigt ons beeld dat de afgelopen kabinetten halve maatregelen tegen belastingontwijking hebben genomen. Hierdoor loopt niet alleen Nederland overheidsinkomsten mis, maar ook veel andere landen."

Een nieuw kabinet moet de aanpak van belastingontwijking volgens Merkies tot prioriteit maken en daarbij "minder de oren laten hangen naar grote bedrijven die steeds maar weer pleiten voor meer belastingvoordelen". Een brede coalitie van maatschappelijke organisaties startte eerder al een petitie en schreef een manifest met concrete voorstellen om belastingontwijking aan te pakken.

In de politiek is eveneens veel aandacht voor het thema. Volgens Tax Justice hebben ook vijf politieke partijen, namelijk ChristenUnie, GroenLinks, PvdA, Partij voor de Dieren en SP, het manifest ondertekend. De organisatie merkt verder op dat bijna alle politieke partijen er in hun verkiezingsprogramma's voor pleiten om de vennootschapsbelasting te verhogen. Dat is volgens Tax Justice echter niet de oplossing. "Zolang grote bedrijven gebruik kunnen maken van allerlei belastingontwijkingsconstructies zullen zij dat tarief effectief nooit betalen."

Demissionair staatssecretaris Hans Vijlbrief van Financiën schrijft op Twitter dat Nederland de afgelopen jaren "een ommezwaai" heeft gemaakt door "vele maatregelen tegen belastingontwijking te nemen". Wel is het werk nog niet af, zegt Vijlbrief, en hij vindt dat Nederland daarin "de leiding moet pakken". Een woordvoerster van het ministerie van Financiën noemt het invoeren van bronbelasting een van de belangrijkste maatregelen die inmiddels zijn genomen. Ook is het aftrekken van verliezen beperkt. Volgens haar zijn de effecten hiervan mogelijk niet meegenomen in het onderzoek.