‘Naar een nieuwe balans’

Door Lucas Geusebroek 

‘De ethiek van het juiste midden’, zo sprak Richard Happé, emeritus hoogleraar belastingrecht, vorig jaar tijdens de Dag van de Financial, verwijzend naar Aristoteles. Op woensdag 26 juni 2019 luidt het thema van deze dag ‘Planet Finance’ en gaat het over duurzaamheid, met als ondertitel: naar een nieuwe balans. Hoe vinden we die? Daar is veel denkkracht voor nodig. Doet u mee?

Zodra we praten over CO2 of de energietransitie, staan verschillende standpunten al snel tegenover elkaar. ‘Elektrische auto’s zijn pas na 700.000 kilometer groener dan auto’s op benzine’. Deze uitspraak van een paar maanden geleden is vast bij menigeen blijven hangen. Vermoedelijk een stuk beter dan de analyses die erop volgden en weinig heel lieten van deze berekening.

Een paar recente betogen rondom leefomgeving en klimaat sprongen bijzonder in het oog en houden zichtbaar verband met elkaar. Zo was er het artikel in Trouw van 11 juni: ‘De doemprofetie is helemaal terug’. “Er is duidelijk een hausse van het doemdenken”, zegt historicus Ronald Havenaar. De krant schrijft: ‘Havenaar vermoedt dat deze ontwikkeling deels voortkomt uit onzekerheid. “We leven in een tijd waarin veel dingen voor heel veel mensen onbegrijpelijk zijn. (…) Het doemdenken biedt wat ik noem ‘de vertroosting van de grote greep’. Het wekt de indruk dat men weet waar het heen gaat.”’ Dit zou de ongrijpbare aantrekkingskracht van onheilsvoorspellingen kunnen verklaren.

Op de Correspondent heeft Jelmer Mommers het begin juni over de nadelen van doemscenario’s. Hij zegt: ‘Stel, je moet een manier verzinnen om de strijd tegen de almaar toenemende klimaatopwarming te verliezen. Ik zou de strategie kiezen die we de afgelopen decennia hebben gevolgd. Allereerst zou ik het probleem – de opwarming – zo groot en overweldigend voorstellen dat niemand meer hoop zou koesteren op een goede afloop. (…) Vervolgens zou ik ‘de oplossing’ presenteren als achteruitgang vergeleken met onze huidige manier van leven.’ Er valt weinig op af te dingen dat dit inderdaad niet de beste tactiek is om klimaatverandering tegen te gaan. Hoe dan wel?

Op 29 mei jl. was Mark Kauw gastspreker bij de NBA tijdens een bijeenkomst van de ‘Groene Brigade’, om het te hebben over ‘De verborgen impact’, het boek van Babette Porcelijn. Daarin worden sombere redenaties omgedraaid: als we weten wélk consumentengedrag en welke producten de grootste milieu-impact hebben, dan weten we dus ook hoe we deze drastisch kunnen verminderen, en hoe we van ‘eco-neutraal’ zelfs ‘eco-positief’ kunnen worden. Dit gaat echter grotendeels uit van bewustwording en de actieve wil om onze leefwijze aan te passen.

De ultieme aanpak komt misschien van Daan Remarque, 15 juni jl. in de Volkskrant. Op aanstekelijke wijze legt hij uit hoe het draagvlak voor milieuvriendelijkheid kan worden vergroot. Kort gezegd: door in te spelen op wat hij noemt ‘ego-motieven’: maak het mensen makkelijker en aantrekkelijker (en ja, liefst ook voordeliger), en ze gaan overstag.

De waarheid over welke boodschap het beste werkt om het gewenste (klimaat)doel te bereiken, zou zomaar in het midden kunnen liggen. In elk geval lijkt onmisbaar om de zaken van zoveel mogelijk kanten te blijven bekijken. Alleen al om díe reden kan ik me verheugen op de Dag van de Financial op 26 juni: de samenstellers van dit congres hebben een boeiend aantal gezichtspunten bij elkaar gebracht met betrekking tot verduurzaming, van energiereus-CFO tot researcher in wereldwijde bedrijfsstructuren (en belastingontwijking). Samen met meer dan driehonderd accountants en financials gaan zij op zoek naar een juiste balans tussen planet, finance en economische activiteit. Als het aankomt op een zuivere en genuanceerde kijk, zijn zij hierbij hard nodig. Dus u ook!

Lucas Geusebroek, beleidsmedewerker bij de Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants (NBA) en programmamanager van de Groene Brigade

Deze column verschijnt tevens op accountant.nl