Moet accountant arbeidsmigratie meenemen in risicoanalyse?

Nederlandse bedrijven maken zich zorgen over de plannen van het nieuwe kabinet om arbeidsmigratie te beperken. Bijna een kwart van de werkgevers met buitenlandse werknemers overweegt verdere groei in het buitenland te realiseren als er een rem komt op arbeidsmigratie. Daarnaast zegt 23 procent mogelijk de productie te moeten afschalen. Dit blijkt uit onderzoek voor de Nederlandse Innovatie Monitor 2024, gepubliceerd in economenblad ESB, waarover het ANP schrijft.

• Kwart bedrijven overweegt groei buitenland bij rem arbeidsmigratie
• Helft werkgevers zet in op werven Nederlandse werknemers
• Automatisering en omscholing populaire alternatieven voor buitenlandse arbeidskrachten

Ongeveer de helft van alle Nederlandse bedrijven heeft momenteel buitenlandse werknemers in dienst. Bij een aanzienlijke inperking van arbeidsmigratie zegt 52 procent van de bedrijfsleiders in te zetten op het werven van meer Nederlandse werknemers. Daarnaast overweegt 35 procent te investeren in automatisering en robotisering, terwijl 28 procent kiest voor het omscholen of opleiden van bestaand personeel.

Verplaatsing van bedrijfsactiviteiten dreigt

Een zorgwekkende ontwikkeling is dat 17 procent van de ondervraagde bedrijven aangeeft hun activiteiten mogelijk (deels) te verplaatsen naar het buitenland als reactie op strengere regels voor arbeidsmigratie. Dit kan negatieve gevolgen hebben voor de Nederlandse economie en werkgelegenheid. [Artikel gaat verder na de volgende alinea]

Tekorten op de arbeidsmarkt blijven aanhouden

Ondanks de plannen om arbeidsmigratie te beperken, blijven er grote tekorten op de Nederlandse arbeidsmarkt. Volgens recente cijfers van het UWV zijn er momenteel 437.000 openstaande vacatures. De krapte is vooral groot in de techniek, ICT, onderwijs, zorg en horeca.

Economische groei onder druk door personeelstekorten

De aanhoudende personeelstekorten zetten een rem op de economische groei. Het Centraal Planbureau (CPB) verwacht voor 2024 een bescheiden groei van 1,1 procent. De krappe arbeidsmarkt wordt gezien als een van de belangrijkste factoren die verdere groei belemmeren.

Innovatie en automatisering als uitweg

Om de uitdagingen op de arbeidsmarkt het hoofd te bieden, zetten steeds meer bedrijven in op innovatie en automatisering. Uit de Nederlandse Innovatie Monitor blijkt dat 35 procent van de ondervraagde bedrijven overweegt te investeren in automatisering en robotisering als alternatief voor buitenlandse werknemers.

Om het debat over arbeidsmigratie te onderbouwen met feiten, heeft de overheid opdracht gegeven tot een grootschalig onderzoek naar de economische en maatschappelijke effecten van arbeidsmigratie in Nederland

Overheid stimuleert om- en bijscholing

De Nederlandse overheid erkent de noodzaak van een goed opgeleide beroepsbevolking. Er worden diverse initiatieven ontplooid om om- en bijscholing te stimuleren. Zo is er het STAP-budget, waarmee werkenden en werkzoekenden jaarlijks tot 1000 euro subsidie kunnen krijgen voor scholing en ontwikkeling.

Zorgen over vergrijzing en beroepsbevolking

Naast de acute personeelstekorten maken beleidsmakers en economen zich zorgen over de langetermijneffecten van vergrijzing op de Nederlandse arbeidsmarkt. Het aandeel 65-plussers in de bevolking stijgt naar verwachting van 20 procent nu naar 25 procent in 2040.

Discussie over pensioenleeftijd laait op

De vergrijzing en krapte op de arbeidsmarkt leiden tot hernieuwde discussies over de pensioenleeftijd. Sommige politici en economen pleiten voor een verdere verhoging, terwijl vakbonden waarschuwen voor de gevolgen voor werknemers in zware beroepen.

Internationale concurrentie om talent neemt toe

Nederland is niet het enige land dat kampt met personeelstekorten. Ook andere Europese landen zoeken naarstig naar gekwalificeerd personeel. Dit leidt tot toenemende internationale concurrentie om talent, waarbij landen hun arbeidswetgeving en immigratiebeleid aanpassen om aantrekkelijk te blijven voor hoogopgeleide buitenlandse werknemers.

EU-landen herzien migratiebeleid

Verschillende EU-landen herzien hun migratiebeleid om tekorten op de arbeidsmarkt aan te pakken. Zo heeft Duitsland onlangs een nieuwe wet aangenomen om de toelating van geschoolde arbeidsmigranten te vergemakkelijken. Ook landen als Frankrijk en Spanje nemen maatregelen om bepaalde sectoren aantrekkelijker te maken voor buitenlandse werknemers.

Nederlandse bedrijven vrezen concurrentienadeel

De plannen van het nieuwe kabinet om arbeidsmigratie te beperken, leiden tot zorgen bij Nederlandse bedrijven over hun internationale concurrentiepositie. Als andere landen hun deuren juist verder openzetten voor buitenlands talent, vrezen Nederlandse ondernemers op achterstand te raken bij het aantrekken van gekwalificeerd personeel.

Oproep tot genuanceerd arbeidsmigratiebeleid

Werkgeversorganisaties roepen de overheid op tot een genuanceerd arbeidsmigratiebeleid. Ze pleiten voor maatwerk, waarbij onderscheid wordt gemaakt tussen verschillende sectoren en opleidingsniveaus. Zo zou er meer ruimte moeten blijven voor hoogopgeleide kennismigranten en werknemers in sectoren met grote tekorten.

Debat over integratie en huisvesting

De discussie over arbeidsmigratie raakt ook aan bredere maatschappelijke thema’s zoals integratie en huisvesting. Critici wijzen op de druk die grote aantallen arbeidsmigranten kunnen leggen op de lokale infrastructuur en woningmarkt. Voorstanders benadrukken juist de economische noodzaak en culturele verrijking die migratie kan brengen.

Onderzoek naar effecten arbeidsmigratie

Om het debat over arbeidsmigratie te onderbouwen met feiten, heeft de overheid opdracht gegeven tot een grootschalig onderzoek naar de economische en maatschappelijke effecten van arbeidsmigratie in Nederland. De resultaten worden in de loop van 2024 verwacht en zullen naar verwachting een belangrijke rol spelen in de verdere beleidsontwikkeling. [Artikel gaat verder na de volgende advertentie]

Zorg dat uw CFO's het verschil maken

Goed adviseren betekent uw cliënten informeren over relevante informatie en evenementen. Attendeer de CFO’s uit uw netwerk daarom op Leadership in Finance Summit 2024. Op 7 november gaan 300 CFO’s, financieel directeuren en corporate controllers met experts in gesprek over hoe AI de rol van finance leaders herdefinieert.

Wijs uw CFO’s op Leadership in Finance Summit 2024

Technologische ontwikkelingen veranderen arbeidsmarkt

Naast de discussie over arbeidsmigratie, spelen ook technologische ontwikkelingen een grote rol in de toekomst van de Nederlandse arbeidsmarkt. Artificial Intelligence (AI) en automatisering zullen naar verwachting veel banen veranderen of zelfs doen verdwijnen, maar ook nieuwe functies creëren.

Oproep tot flexibel en toekomstgericht beleid

Gezien de snelle veranderingen op de arbeidsmarkt, roepen experts op tot een flexibel en toekomstgericht arbeidsmarktbeleid. Dit zou niet alleen moeten inspelen op de huidige tekorten, maar ook rekening moeten houden met de verwachte impact van technologische ontwikkelingen en demografische veranderingen.

Risico’s benoemen

Een eventuele beperking van arbeidsmigratie kan gevolgen hebben voor de bedrijfsvoering en financiële prestaties van ondernemingen die afhankelijk zijn van buitenlandse werknemers. Dit kan leiden tot materiële risico’s die relevant zijn voor de jaarrekening.Accountants dienen te controleren of ondernemingen de regels rondom arbeidsbeleid naleven en of er risico’s zijn op boetes of reputatieschade door overtredingen.

Strategische risico’s

De toegang tot gekwalificeerd personeel is voor veel bedrijven cruciaal voor hun concurrentiepositie en groeistrategie. Beperkingen op arbeidsmigratie kunnen deze strategie ondermijnen, wat relevant is voor de toekomstparagraaf in jaarverslagen. Ook is er toenemende aandacht voor de arbeidsomstandigheden en huisvesting van arbeidsmigranten. Bedrijven worden geacht hier verantwoord mee om te gaan, wat kan leiden tot extra kosten en risico’s die benoemd moeten worden, zo stelde een adviesraad onlangs.