Melding accountant bracht bedrijf op spoor van de FIOD

Door Michiel Satink

Zaaknr. 21/1533

,,Van een accountant mag meer zorgvuldigheid verwacht worden wanneer ze besluit haar geheimhouding te doorbreken'', zei advocaat Kuno Cerutti namens het klagende bedrijf. De betrokken accountant deed een Wwft-melding nadat ongebruikelijke transacties geconstateerd waren. Haar collega was in Oekraïne om daar de boeken door te nemen van een dochterbedrijf van een Nederlandse handelsfirma in hout. Er bleek een verschil van 9 ton te zijn, veroorzaakt door contante betalingen. Waren ambtenaren van de douane daarmee omgekocht? Antwoorden waren er niet. De ondernemer merkte al snel de gevolgen: met '22 man' viel de FIOD zijn bedrijf en huis binnen en werd een strafrechtelijk onderzoek opgestart.

Volgens advocaat Cerutti was die Wwft-melding de enige aanwijzing voor de FIOD om een onderzoek op te starten. ,,Een vermoeden dat er sprake was van omkoping van buitenlandse ambtenaren.'' Een accountant heeft een geheimhoudingsplicht. En ja, witwassen of financiering van terrorisme is ze op basis van die wet verplicht te melden. ,,Maar men moet zich ervan verzekeren dat er sprake is van een situatie die tot zo'n melding moet leiden. Hier is geen uitgebreid onderzoek gedaan naar de vraag of die plicht er wel was.'' Ofwel: men volstond met vermoedens, aldus Cerutti. Ook de reactie van de ondernemer is niet afgewacht. Al voor zijn antwoord is de melding gedaan.

De drempel om iets opvallends te melden, is heel laag, reageerde advocaat Friso Serraris. ,,Meestal zitten cliënten van mij hier omdat ze geen melding hebben gedaan. Ik ben blij dat ze dat wel heeft gedaan, want in dat eerste geval had ik nu een veel moeilijker verhaal gehad.'' Hij benadrukte dat zijn cliënt niet tuchtrechtelijk verantwoordelijk is voor de melding en haar kan ook niet verweten worden dat de ondernemer nu vervolgd wordt. Het was haar collega die de melding deed.

Die vermoedens van omkoping kwamen ook naar voren na een gesprek met de Turkse manager ter plaatse. De Nederlandse ondernemer was daar bij en herinnert zich dat gesprek nog, zei hij in de rechtszaal. De manager sprak volgens hem over de zagerijen die soms afgeperst worden. ,,Als je niet oppast dan doet de douane lastig'', had hij gezegd. ,,Hij heeft niet gezegd dat hij mensen omkocht om de goederen door de douane te krijgen.'' De ondernemer zelf had niet het minste vermoeden dat er iets mis zou zijn. ,,Ik had het al moeilijk zat door de Brexit en door Trump die de invoer bemoeilijkte. Ik had een tent boven water te houden.''

De aangeklaagde accountant had contact met haar collega in Oekraïne toen die vermoedens kreeg dat de boel niet in de haak was. ,,De Nederlandse versie van de administratie week af van die in Oekraïne. Wat afweek waren die contante betalingen.'' Hoeveel daarvan ging er misschien naar 'facilitation payments'? Vroegen ze zich beide af. Onder facilitation payments moet je omkoping van ambtenaren verstaan. Toen is het Nederlandse bedrijf duidelijk te verstaan gegeven dat zijn bedrijf geen goedkeurende verklaring zou krijgen. De Oekraïnese accountant 'sloot zich af' voor het geven van een verdere verklaring voor zwarte betalingen. Zo werkt dat nu eenmaal hier, zou ze gesuggereerd hebben, zei Serraris.

Maar volgens Cerutti is het daar normaal dat werknemers contant worden uitbetaald. ,,Dat wil niet zeggen dat het bedragen van omkoping zijn, de mensen krijgen daar gewoon loonzakjes. Ook machines worden daar contant betaald.'' Maar de accountants kregen gewoon geen antwoord. ,,Zonder detailinformatie konden wij niet verder'', aldus de aangeklaagde accountant.

Binnen vijftien weken doet de tuchtrechter uitspraak.