Integer noch vakbekwaam: zes maanden schorsing RA’s

Niet integer, niet vakbekwaam én niet zorgvuldig. De twee RA’s die zich begin juni bij de Accountantskamer moesten verantwoorden wegens een klacht over een ‘waardeloos rapport’ inzake het declaratiegedrag van een zorgaanbieder, hebben de fundamentele beginselen van het vak ‘ernstig’ geschonden. Voor de tuchtrechters reden beide heren zes maanden te schorsen.

De klacht was ingediend door de eigenaar van een instelling voor Wmo- en jeugdhulp in Noord-Holland. Zeven gemeenten in IJmond en Kennemerland vermoedden dat haar praktijk zich schuldig had gemaakt aan fraude met declaraties. Zij vroegen daarop het onderzoeks- en adviesbureau van beide RA’s een onderzoek te verrichten naar deze declaraties.

Deurwaarder ingeschakeld
Juni 2023 was de definitieve versie van dit rapport klaar. Voor de gemeenten aanleiding een rechtszaak tegen klaagster aan te spannen. Zij eisten gezamenlijk 970.000 euro – daarvan was een deel (93.000 euro) bestemd voor de onderzoekskosten van het bureau. Ook schakelden de gemeenten een deurwaarder in. Die legde beslag op haar bezittingen.

De rechtbank Noord-Holland, waar de zaak vorig jaar diende, wees  alle vorderingen af. Volgens de uitspraak baseerden de gemeenten hun claims vooral op het rapport. Klaagster had veel bezwaren tegen de uitkomsten van dit onderzoek. De accountants concludeerden op basis van de jaarrekeningen onder meer dat het aantal directe uren per fte erg hoog was. Onjuist volgens klaagster: de berekeningen waren louter gebaseerd op de (lage) tarieven van de gemeenten. Die maakten hooguit veertig procent van de omzet uit. Ook zou zijn gerekend met een onjuist aantal fte’s.

Bezwaren aangekaart
Klaagster kaartte die bezwaren aan nadat zij in maart 2023 het conceptrapport kreeg toegestuurd. Daar is noch door de RA’s noch door de gemeenten iets meegedaan. Voor de rechtbank was dit een van de belangrijkste motieven de vorderingen af te wijzen.

Voor klaagster was dit een van de redenen een tuchtklacht in te dienen tegen beide accountants. “Niet netjes en niet professioneel,” noemde Willemijn Jonker, advocaat van klaagster, deze handelwijze tijdens de zitting. “Mijn cliënt is hierdoor ten onrechte als fraudeur gebrandmerkt. De gevolgen hadden voor haar zeer ingrijpend kunnen zijn.”

Hoor en wederhoor
Volgens Jonker, die sprak van een ‘waardeloos rapport’, hadden de RA’s  zich alleen gebaseerd op de gedeponeerde jaarrekeningen en informatie van de gemeenten, terwijl ze de gehele personeels- en salarisadministratie ter beschikking hadden.

Hoor en wederhoor waren in dit geval niet nodig, reageerde Hendrik Sytema, de advocaat van de accountants. Volgens hem betrof het een rapport van feitelijke bevindingen en niet, zoals klaagster en haar advocaat opperden, een persoonsgericht onderzoek. “Er zijn geen conclusie getrokken. Het is geen fraudeonderzoek, het is niet meer geweest dan een dossieronderzoek.” De gemeenten, de opdrachtgevers, hadden volgens hen met de uitkomsten naar klaagster moeten gaan voor hoor en wederhoor. Dat was niet aan hen.

Grotendeels gelijk gegeven
“Quatsch,” riposteerde Jonker destijds bij de zitting. “Dit is gewoon een opdracht geweest naar het rechtmatig functioneren, handelen of nalaten van de praktijk van mijn cliënt. Een persoonsgericht onderzoek waarin wel degelijk wordt geoordeeld. En stel het was wel een rapport van feitelijke bevindingen – ook daarbij hoort hoor en wederhoor.”

In de uitspraak geven de tuchtrechters klaagster grotendeels gelijk. Zij oordelen onder meer dat de accountants de opdracht van de gemeenten hebben aangenomen en uitgevoerd zonder zich voldoende te hebben verdiept in de van toepassing zijnde regels. Ook ter zitting hebben de RA’s volgens het vonnis niet laten blijken bekend te zijn met de geldende regels, inclusief de handreikingen.

Integer noch vakbekwaam
Daarnaast hebben beide heren volgens het tuchtcollege niet integer en evenmin vakbekwaam en zorgvuldig onderzoek gepleegd en gerapporteerd. Terwijl zij wisten dat het om een fraudeonderzoek ging en hadden kunnen en moeten voorzien dat  hun rapport serieuze consequenties voor klaagster zou kunnen hebben. Toen zij daarvan op de hoogte waren en beseften dat hun rapport niet deugde, hebben ze desondanks geen adequate maatregelen getroffen.

Al met al voor de Accountantskamer voldoende om beide accountants zes maanden te schorsen.