Hoofd digital assurance KPMG: pas op voor te groot vertrouwen in AI

“Dat de audit goedkoper wordt door AI, is een misverstand. Inderdaad ben je steeds minder tijd kwijt aan de vastlegging, maar daardoor kun je in de audit andere gebieden onderzoeken zoals cybersecurity of fraude.” Dat stelt Aram Falticeanu, hoofd Digital Assurance and Innovation bij KPMG op de website van de NBA.

Aan cybersecurity en fraude kan een accountant nu maar beperkt aandacht besteden, zegt Falticeanu. “Maar AI verandert de manier waarop we met onregelmatigheden omgaan. Als accountant hoef je alleen materiële fraude vast te stellen, maar met behulp van AI kom je er ook achter als een medewerker van bijvoorbeeld een bank twee ton verduisterd heeft.”

“Hoewel het niet materieel is, heeft dat voor het imago van een bank grote gevolgen. In de toekomst ziet de auditor die fraude en rapporteert het naar de klant. Het werk wordt leuker met AI. Als auditor kan je gaan focussen op bijzonderheden, omdat je niet meer je bevindingen baseert op dat ene emmertje water dat je uit het zwembad haalt. Je kunt nu in alle hoeken en naar de bodem kijken. Zelfs vaststellen of het water in het hele zwembad even troebel is.”

Falticeanu stelt dat accountants de professionele oordeelsvorming niet aan software kunnen overlaten. Hij maakt de vergelijking met de slimme auto die steeds meer kan, maar die nog steeds handen aan het stuur nodig heeft. “Zo blijft ook het bepalen van de controle aanpak de taak van de auditor. Zie ik nog andere elementen? Onverwachte gebeurtenissen zoals de toename van het thuiswerken tijdens Covid veranderen de scoop van je controle en leiden tot andere conclusies. Dat vraagt om de professioneel kritische blik van een mens.”

Het gebruik van AI roept ook dilemma’s op voor accountants, vervolg Falticeanu. “Je kan AI zelf analyses laten doen, maar hoe weet je of de uitkomst klopt? Een statistische steekproef kan je narekenen, maar hoe weet je nu of de uitkomst van een AI-tool klopt? Wat doe je met die analyse als je de werkwijze erachter niet kan uitleggen?”