Half jaar schorsing voor RA die haar rol als poortwachter miskende

Zaaknr 23/11

Wij schreven eerder over deze zaak: https://accountantweek.nl/artikel/tuchtzaak-accountant-miste-ongebruikelijke-transacties-onderwijsstichting/

De klacht was ingediend door de Onderwijsinspectie. De RA was sinds 2017 controlerend accountant van de Stichting voor Persoonlijk Onderwijs (SvPO). Deze stichting beheert acht scholen door heel Nederland met kleine klassen van zestien leerlingen, weinig huiswerk en een duidelijke structuur.

De inspectie concludeerde al in 2021 dat er rond de stichting sprake zou zijn van belangenverstrengeling. Ook zou het financieel beheer onvoldoende op orde zijn en de kwaliteit van het onderwijs ondermaats. Op drie van de acht scholen luidde de kwalificatie zelfs ‘zeer zwak’.

De toezichthouder nam onder meer de jaarverslagen 2020 onder de loep. Conclusie: middels ‘ongebruikelijke en materieel omvangrijke transacties’ zou de stichting voor 19 miljoen euro aan onderwijsgelden hebben geïnvesteerd in schoolgebouwen. Die panden waren eigendom van ‘steunstichting’ SvPO -ANBI, een ‘private stichting’ die werd geleid door dezelfde bestuurder als die van SvPO. Dit geld was volgens de inspectie bedoeld voor het onderwijs en niet om te investeren in vastgoed.

Daarnaast zou ook een groot deel van de ouderbijdragen in 2018, 2019 en 2020 tegen de regels in zijn gebruikt om te investeren in de renovatie van bestaande en de bouw van nieuwe scholen. Het ging daarbij in totaal om zo’n 2,2 miljoen euro.

Op basis van deze bevindingen deed de inspectie in 2021 bij het OM aangifte tegen de bestuurder van beide stichtingen. Ook werd voor 19,2 miljoen euro beslag gelegd op vier panden van SvPO-ANBI.

Begin vorig jaar richtte de inspectie haar peilen ook op de RA. Zij zou hebben geweten van de ‘ongebruikelijke eigendomsconstructie’ rondom de schoolgebouwen en de investeringen in die gebouwen maar zou desondanks de jaarrekeningen 2020 niet met een ‘professioneel kritische instelling’ hebben gecontroleerd.

In de jaarverslagen staat bijvoorbeeld dat zowel het economische als het juridische eigendom bij SvPO lag, terwijl dit in werkelijkheid in handen was van SvPO-ANBI. De inspectie verwijt de RA dat zij niet adequaat heeft onderzocht van wie de grond en de panden waren.

Ook heeft de accountant volgens de toezichthouder onvoldoende oog gehad voor de continuïteit van de stichting en de scholen. Zij had de (mogelijk) onrechtmatige uitgaven volgens de inspectie bij haar moeten melden. Door dit allemaal achterwege te laten heeft de accountant volgens de inspectie gehandeld in strijd met de fundamentele beginselen van vakbekwaamheid en zorgvuldigheid.

De Accountantskamer vindt de klacht gegrond. Volgens de maandag gepubliceerde uitspraak heeft de RA de jaarrekeningen ‘op essentiële punten met onvoldoende diepgang gecontroleerd en de rechtmatigheid van de bestedingen onvoldoende geëvalueerd’. De controleverklaringen kloppen niet. Zelfs toen de Onderwijsinspectie haar liet weten dat het financieel beheer van de

onderwijsstichtingen op belangrijke punten tekortschoot heeft zij haar controle niet aangepast en goedkeurende verklaringen afgegeven. Daarmee heeft zij volgens de tuchtrechters haar rol als poortwachter miskend.