Had de accountant fraude met coronastraten moeten zien?

Hij kreeg grote delen van de door hem te onderzoeken administratie niet. Daarom vroeg een door de rechtbank ingeschakelde forensisch accountant in een conflict rond een aanbieder van coronateststraten om zijn opdracht te beperken. De klager meent dat hij zijn opdracht had moeten teruggeven.

“Mij bekruipt het gevoel dat de accountant het nooit goed kan doen. Had hij de opdracht neergelegd, dan werd hem juist dat verweten”, zegt advocaat Danny Theunis maandag in de Accountantskamer. De accountant van Grant Thornton kreeg de opdracht van de rechtbank Amsterdam om onder meer facturen naar gedeclareerde stand-by-uren te onderzoeken.

Veel vragen over facturen
Over die facturen had vooral de klager veel vragen. Hij meent dat met die facturen onterecht een grote som aan maatschappelijk geld is uitbetaald aan onderaannemers in het samenwerkingsverband dat teststraten exploiteerde in onder meer Groningen, Drenthe en Overijssel.

Stichting Open Nederland (SON) kreeg tientallen miljoenen euro’s van de rijksoverheid te besteden met het project Testen voor Toegang. Na een test in een van de commerciële teststraten kregen klanten een QR-code. Die werd vervolgens gescand bij de ingang van een café of restaurant. Zo kon Nederland voorzichtig weer van slot nadat de horeca in de pandemie eerder gesloten werd.

Uren ingekocht bij exploitanten
SON kocht hiervoor uren in bij de exploitanten van teststraten. Tunica Trading BV, met onderaannemers Benivi BV en Dutch Medicals BV en later ook met Sneltestloket BV, huisartsenpraktijk Anna’s Hoeve en uitzendbureau Med-Jobs, ontdekte echter dat er van de ingekochte 97.000 uur slechts 61.000 uur waren gewerkt. Door op grote schaal facturen uit te schrijven voor uren die medewerkers stand-by hadden gestaan, werd die achterstand weggepoetst.

De klager was in samenwerking met Tunica Trading BV een van de exploitanten van die coronateststraten. Hij raakte gebrouilleerd met zijn zakenpartner van Tunica en stapte uit het samenwerkingsverband. Volgens de klager is daarna grootschalige fraude gepleegd, onder meer met die stand-by-facturen.

Uren daadwerkelijk gewerkt?
De hamvraag of die facturen kloppen en die uren daadwerkelijk gewerkt zijn, kon de accountant niet beantwoorden. “Ik kreeg specificaties van de facturen van Med-Jobs voor zowel de teststraten als de stand-by-uren”, zei de accountant tegen de tuchtrechter. “Bij de teststraten kreeg ik de volledige namen van de uitzendkrachten, maar in de facturen van de stand-by-uren staan alleen initialen.”

“Ik heb hier vragen over gesteld, maar ze wezen me op de AVG (Algemene Verordening Gegevensbescherming, MS). Onbegrijpelijk, want in de ene factuur staan die namen wel en in de andere niet. Daar heb ik niet de vinger achter gekregen. En de bankafschriften zijn mij geweigerd.”

Alle alarmbellen op rood
Volgens de klager is dit alles bij uitstek een red flag waarbij “alle professionele alarmbellen op rood moesten staan”. En waarom vroeg hij zich niet af waarom er facturen werden verstuurd voor de testlocaties in Dokkum en Delfzijl, waar ze aantoonbaar geen leverancier zijn geweest?

Volgens de klager verkreeg de accountant nooit de door de rechtbank Amsterdam noodzakelijk geachte onderdelen van de administratie. En had hij dus nooit met zijn onderzoek kunnen starten. Volgens de klager stelde een particulier recherchebureau binnen een maand drie concrete fraudegevallen vast. Na maanden onderzoek en besteding van 1,5 ton kwam de accountant niet tot één geval, aldus de klager.

Een miljoenenclaim
“Waar de betrokkene geen fraude zag of meende die niet te hoeven onderzoeken, ziet Stichting Open Nederland thans aanleiding tot een miljoenenclaim wegens niet-geleverde prestaties”, zei de klager.

Hij doelt op de aankondiging van SON dat ze een zaak aanhangig heeft gemaakt tegen Tunica Trading, zoals ook uit dit voorverhaal bleek. Een mail over die procedure, waarin het kennelijk draait om een mogelijk fraudebedrag van 13 miljoen euro, is toegevoegd aan het dossier van deze tuchtzaak.

Beruchte mondkapjesdeal
De klager verwees nog naar de inmiddels beruchte mondkapjesdeal, waar veel media-aandacht voor was en is. Het toont aan dat deze sector gevoelig was voor fraude “onder meer vanwege de hoge geldstromen, handel in valse testuitslagen, tijdsdruk, gebrekkig toezicht en grootschalige inzet van onderaannemers en uitzendkrachten”.

De accountant verwees nog naar dit toezicht. “SON zou steekproeven hebben uitgevoerd en daarna hebben gezegd ‘akkoord we laten het hierbij’. En de stelling dat ik bepaalde zaken niet heb onderzocht, is correct. Ik ben gebleven bij de vraagstelling van de rechter, want die is mijn opdrachtgever.”

Uitspraak over circa 12 weken.