Fusie of splitsing fiscaal geruisloos, maar bestuursrechtelijk lawaaierig

door dr. Freek Snel

Bij juridische fusie of splitsing geldt een ‘overgang onder algemene titel’
Een juridische fusie (art. 2:309 BW) of juridische splitsing (art. 2:334a BW) is bedoeld om een overdracht van een samenstel van rechten en plichten op een relatief eenvoudige wijze uit te voeren. Civiel juridisch is er sprake van een ‘overgang onder algemene titel’, wat betekent dat met het verlijden van de notariële fusie of splitsingsakte alle bezittingen en schulden automatisch overgaan. 

Automatische overgang van bezittingen en schulden geldt niet voor bestuursrecht
Maar helaas blijkt de praktijk toch anders. Niet eens omdat de voorwaarden voor een geruisloze fusie of splitsing onbegrijpelijk of onredelijk zijn. Maar wel omdat de overgang onder algemene titel alleen voor het vermogensrecht geldt en niet voor het bestuursrecht. En dat betekent veel extra administratieve lasten. En het kan ook blijvend nadelige gevolgen hebben.

Fiscale problemen bij 30%-regeling en WBSO
Wat betreft het fiscale zijn de gevolgen onder andere dat voor de 30%-regeling er sprake is van een overgang naar een nieuwe werkgever, waarvoor dus een nieuwe aanvraag moet worden ingediend. En een WBSO-subsidie moet ook opnieuw worden aangevraagd, aangezien dan ook sprake is van een nieuwe werkgever.

Aanvraag vergunningen en registratie moet opnieuw
Daarnaast moeten ook vergunningen of registraties opnieuw worden aangevraagd of overgezet. Dat betekent niet alleen extra administratieve lasten, maar ook nieuwe leges. In sommige gevallen betekent het zelfs dat bestaande rechten verloren kunnen gaan. Ook kunnen lopende aanvragen vertraagd worden of zelfs mislopen: bijvoorbeeld de aanvraag van een werkvergunning door een IND-erkende referent die na de fusie of splitsing opnieuw als referent erkend moet worden en dat daardoor de aanvraag ineens in een ander traject komt. Maar denk ook aan de LRK-registratie die noodzakelijk is voor de kinderopvangtoeslag en waar de ouders dus na een fusie een nieuw LRK -nummer voor moeten doorgeven, terwijl ze zich niet altijd van de fusie of splitsing bewust zijn.

Fiscaal geruisloos geeft toch extra administratieve lasten
Zelfs als het fiscaal geruisloos is, dan kan er nog sprake zijn van de nodige extra administratieve lasten. Omdat RSIN- en KvK-nummers wijzigen, kan de Belastingdienst het spoor aardig kwijtraken. Natuurlijk, dit soort problemen worden meestal soepel opgelost als ze eenmaal ontdekt zijn. Maar het kan soms wel even duren voordat duidelijk wordt waar er een praktisch probleem is.

Conclusie en oplossingsrichtingen
Al met al is een geruisloze fusie of splitsing dus niet altijd zo geruisloos als je zou willen, maar kan er juist vrij veel bestuursrechtelijk lawaai zijn. 

Ik denk dat er ook voor de hand liggende oplossingen zijn. De wetgever kan een ‘geruisloze fusie en splitsingsregeling’ in de Algemene Wet Bestuursrecht invoeren die voor bonafide gevallen een automatische overgang van vergunningen en registraties regelt. Uiteraard maakt een anti-misbruik-toets daar onderdeel van uit. Ook is dan een goede (elektronische) administratie vereist die op een efficiënte wijze nieuwe en oude nummers koppelt en de nummerwijzigingen op de relevante plaatsen zelf doorvoert zonder dat belanghebbende dit hoeven aan te vragen. Waarschijnlijk zal deze voor de hand liggende oplossingen niet meteen worden ingevoerd. Maar, laten we in ieder geval beginnen om het probleem onder de aandacht te krijgen. Dat is een eerste stap.

Dr. Freek Snel van Snel Corporate Tax & Law te Amsterdam is fiscaal specialist bij Fiscaalconsult. Zijn specialisme(n): Fiscaal gedreven (grensoverschrijdende) investeringen, deelnemingsvrijstelling, internationaal belastingrecht