Een registratie in de FSV; wat moet je ermee?

Door Niels Kolste

Wat is de FSV?
De FSV werd in principe gebruikt voor het registreren van risicosignalen. Het registreren van signalen kan legitiem voor de Belastingdienst in het kader van het bestrijden van belastingfraude. 

Bij de FSV is echter gebleken dat door de Belastingdienst gegevens welke zijn geregistreerd in strijd met de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG). Daarom is de FSV op 27 februari 2020 uitgezet en heeft de Belastingdienst meegedeeld deze niet meer te hebben gebruikt.

Inmiddels is er nader onderzoek verricht naar de FSV. Daaruit blijkt dat persoonsgegevens zoals nationaliteit, religieuze overtuiging zijn geregistreerd, wat door de AVG wordt verboden. Daarnaast waren gegevens geregistreerd over bijvoorbeeld donaties aan moskeeën. Ook zo’n registratie is zeer waarschijnlijk in strijd met de AVG omdat daaruit nagenoeg altijd blijkt welke religieuze overtuiging de schenker heeft. 

Wat zijn de gevolgen van de opname in de FSV?
Binnen de Belastingdienst leidde opname in de FSV tot een signalering als (vermeend) fraudeur. Als gevolg van die registratie werd de desbetreffende belastingplichtige vaker aan nader en diepgravend onderzoek onderworpen dan een niet geregistreerde belastingplichtige. Daarnaast werden de geregistreerde uitstel van betaling en andere mogelijke regelingen met de ontvanger veelal geweigerd. 

De gegevens uit de FSV werden gedeeld met andere (semi) overheidsdiensten als gemeenten, het UWV, de SVB, het OM en het ministerie van Justitie en Veiligheid. Dat kon bijvoorbeeld leiden tot het weigeren van een BIBOB-vergunning. De informatie blijkt ook in beperkte mate te zijn gedeeld met private partijen.

Wat doet de Belastingdienst om de gevolgen te herstellen?
Aan natuurlijk personen die waren opgenomen in de FSV is door de Belastingdienst inmiddels een brief gestuurd. Let wel: deze brief is alleen gezonden aan natuurlijke personen. Rechtspersonen vallen niet onder de werking van de AVG en hebben dus een dergelijke brief niet ontvangen.

Getroffenen kunnen via de site van de Belastingdienst de gevolgen van de registratie in de FSV laten onderzoeken. De Belastingdienst heeft toegezegd aan een oplossing te zullen werken om eventuele negatieve gevolgen van de FSV-registratie weg te nemen. Als sprake is van een lopende aanvraagprocedure bij bijvoorbeeld een gemeente of een andere zaak die niet kan wachten dan kunt u het beste actief melden dat een registratie in de FSV mogelijk een rol speelt.

De FSV en project 1043
Bij project 1043 gaat het om het gebruik van gegevens uit de FSV door de Belastingdienst. 

Als de inspecteur een onjuistheid in een aangifte constateert mag hij ook de aangiften van vorige of latere jaren onderzoeken. Dat mag in principe ook op basis van gegevens die zijn opgeslagen in een databank zoals de FSV. 

Het is mogelijk dat de controle van de aangifte het gevolg is van een in databank FSV verwerkte, verboden gegevens. In die situatie kan de rechter oordelen dat de bij de controle verkregen informatie niet gebruikt mag worden voor het opleggen van een belastingaanslag, deze informatie wordt dan dus uitgesloten. 

Dat zal de belastingrechter moeten doen als de controle heeft plaatsgevonden op een wijze die zozeer indruist tegen wat van een behoorlijk handelende overheid mag worden verwacht, dat gebruik van het bij de controle verkregen materiaal onder alle omstandigheden onrechtmatig is. Verder is van belang dat het gaat om een in hoge mate feitelijk oordeel. Alle voor de beoordeling relevante feiten moeten dus bij de rechtbank of het hof worden aangevoerd. Bij de Hoge Raad kan dat niet meer. Het zal duidelijk zijn dat de stelling dat het bewijs moet worden uitgesloten dan ook niet voor het eerst bij de Hoge Raad kan worden aangevoerd.   

De stelplicht dat van een uitsluitingssituatie sprake is, rust dus op de belastingplichtige. Wel is het zo de inspecteur in principe alle op de zaak betrekking hebbende stukken ter beschikking moet stellen, zodat de stelling beoordeeld kan worden. 

Indien sprake is van registratie in de FSV en uw zaak loopt bij een rechtbank of hof, kan het dus lonen om te proberen op basis van deze registratie te komen tot bewijsuitsluiting, waarmee de aanslag mogelijk van tafel gaat. 

Herziening
Raakt u pas op de hoogte van uw FSV-registratie nadat de feitenrechter uitspraak heeft gedaan dan is er toch nog een mogelijkheid om het oordeel te laten heroverwegen.

U kunt in dat geval een verzoek om herziening indienen. Herziening van een rechterlijke uitspraak kan worden gevraagd als een feit na de uitspraak van de rechter boven tafel komt dat niet eerder bekend was (het zogenaamde novum; in dit geval de registratie in de FSV). Wel moet het om een feit gaan dat indien het de rechter wel bekend was geweest op het moment van het doen van de uitspraak had kunnen leiden tot een andere uitspraak (de ‘ja-had-ik-dat-geweten!-toets’). 

De praktijk leert dat verzoeken om herziening niet vaak succes hebben. Maar in het geval van opname in de FSV kan een verzoek lonen omdat de Hoge Raad heeft aangegeven dat een te late ontdekking van de registratie in de FSV mogelijk kan leiden tot een geslaagde herziening . 

Niels Kolste is advocaat-belastingkundige bij Jaeger Advocaten-Belastingkundigen