Finance moet geopolitieke risico’s meenemen in strategie

“CFO’s moeten zich beter voorbereiden op toenemende geopolitieke risico’s van spanningen en veranderingen in de (Europese) energievoorziening. Dit wordt cruciaal voor bedrijfsstrategieën in de komende jaren”, dat stelt strategisch adviseur energie Lucia van Geuns van het Haags Centrum voor Strategische Studies (HCSS) in een artikel op de website voor CFO’s. Van Geuns adviseert financieel bestuurders en overige leden van boardrooms op het gebied van risico’s.

• Geopolitieke spanningen: impact bedrijven groot.
• Europa kwetsbaar: afhankelijk energie-import.
• Noodzaak strategische autonomie: kritieke grondstoffen.

Bedrijven moeten geopolitieke veranderingen meenemen in hun beslissingen. Dat gebeurt nog te weinig. Van Geuns waarschuwde de aanwezige CFO’s in Noordwijk dat de gevolgen van geopolitieke veranderingen groot zijn en aandacht vereisen.

Slechte uitgangspositie voor Europese bedrijven

De uitgangspositie van bedrijven in de EU, en specifiek Nederland, is zorgwekkend. Europa verwaarloosde te lang de leveringszekerheid van energie. De VS, daarentegen, zijn zelfvoorzienend geworden door investeringen in schaliegas en exporteren nu fossiele energie. Europese bedrijven profiteren niet van zulke lage energieprijzen als Amerikaanse bedrijven.

Voordelen van Amerikaanse LNG

Een deel van de Amerikaanse fossiele energie komt naar de EU in de vorm van LNG. Dit heeft de impact van de energiecrisis van 2022 verminderd. De VS zijn minder afhankelijk van kolen, wat bijdraagt aan stabielere energieprijzen.

Chinees energiebeleid diversifieert

In China wordt de afhankelijkheid van kolen verminderd, maar blijft kolenenergie belangrijk door de groeiende energiebehoefte. China ontwikkelt ook groene energiebronnen zoals zonne-energie. Langetermijncontracten met buitenlandse leveranciers, zoals olie uit het Midden-Oosten en gas uit Rusland, zijn onderdeel van hun strategie.

Europese verdeeldheid schaadt energiebeleid

De politieke verdeeldheid binnen de EU heeft een éénduidig energiebeleid verhinderd. Dit maakt Europese bedrijven afhankelijk van energie-import uit minder vriendelijke geopolitieke blokken. De energiecrisis van 2022 illustreert de risico’s hiervan. Europa verloor meer dan 1000 miljard euro door stijgende energieprijzen na de Russische inval in Oekraïne.

Noodzaak tot systeemomvorming

Van Geuns benadrukte de urgentie van het verlagen van de Europese energiebehoefte en het verhogen van zelfvoorzienendheid. Nederland maakt al vorderingen met zonne-energie en investeringen in windenergie op zee, maar dit is nog niet voldoende om binnen twee decennia fossiel onafhankelijk te worden. De uitdaging is het omvormen van het energiesysteem zonder economische en maatschappelijke onrust.

Kwetsbaarheid in andere ketens

Niet alleen de energievoorziening, maar ook de afhankelijkheid van buitenlandse grondstoffen zoals kobalt en lithium maakt Europa kwetsbaar. Deze grondstoffen zijn essentieel voor duurzame energie-infrastructuren, en de afhankelijkheid van China benadrukt de noodzaak voor strategische autonomie.

Oproep tot actie voor CFO’s

Een eenduidige strategie voor CFO’s is moeilijk te geven vanwege de gediversifieerde economieën in Nederland en Europa. Iedere CFO moet zijn eigen beleid vormen om de gevolgen van geopolitieke veranderingen te beperken. Van Geuns nodigde de CFO’s uit voor een HCSS-presentatie in Den Haag om verder te leren over deze uitdagingen.

Actuele ontwikkelingen versterken boodschap

Volgens een rapport van financieel persbureau Bloomberg is de energievoorziening in Europa nog steeds kwetsbaar door de aanhoudende conflicten in Oekraïne en spanningen tussen de VS en China . The Financial Times meldde onlangs dat Europese bedrijven meer investeren in alternatieve energiebronnen om de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen te verminderen, maar dat deze transitie nog jaren zal duren .

Van Geuns sloot haar presentatie af met een duidelijke boodschap: “De toekomst vraagt om veerkracht en strategische aanpassing van bedrijven. De geopolitieke en energie-uitdagingen kunnen niet genegeerd worden.”