Evaluatie: Accountantskamer ‘instituut met tanden’

Door Jan Smit

Accountants zien het tuchtcollege als een ‘instituut met tanden’, zij ‘vrezen de gang naar Zwolle’. Dat is een van de conclusies uit de in opdracht van het ministerie van Financiën door adviesbureau Kwink Groep uitgevoerde evaluatie van 10 jaar Accountantskamer.

Zie hier het gehele rapport evaluatie Accountantskamer en de aanbiedingsbrief

Volgens het inmiddels aan de Tweede Kamer aangeboden onderzoek zijn de uitspraken van het tuchtcollege ‘kwalitatief hoogwaardig’. Door het uitleggen en duiden van wet- en regelgeving draagt de Accountantskamer via haar jurisprudentie bij aan de doorontwikkeling van het beroep. Ook hebben de uitspraken een afschrikkende werking, aldus de evaluatie.

Tegelijkertijd baren de lange doorlooptijden van de behandelde zaken de onderzoekers zorgen. In 2013 – 187 zaken – , het eerste jaar waarvan de doorlooptijden bekend zijn, nam de behandeling van een klacht gemiddeld 219 dagen in beslag, in 2018 – 156 zaken – was dat liefst 310 dagen. Vooral zaken over wettelijke controles bij organisaties van openbaar belang zijn tijdrovend. Die klachten, vaak onderbouwd met uitgebreide klaagschriften, zijn vaak afkomstig van curatoren. Zij gebruiken een procedure bij de Accountantskamer dikwijls als opmaat naar een civiele procedure, aldus het rapport.

De doorlooptijden moeten volgens de onderzoekers worden verkort. Het invoeren van interne normen is een van de aanbevelingen. Wel plaatsen de onderzoekers daarbij een kanttekening: de snelheid mag niet ten koste gaan van de inhoudelijke kwaliteit van de uitspraken.

Ook adviseert Kwink in het kader van de transparantie en verantwoording het publieke toegankelijke jaarverslag opnieuw in te voeren en de website up te daten. Met de onthulling van de nieuwe huisstijl afgelopen vrijdag en de toezegging van de voorzitter aan de minister dat het publieksvriendelijke jaarverslag met ingang van 2020 wordt geherintroduceerd heeft de raadskamer hiertoe inmiddels een aanzet gegeven.

Verder verdient het volgens het rapport aanbeveling te onderzoeken of andere ‘kwaliteitsondersteunde maatregelen’ dan de huidige punitieve maatregelen directer kunnen bijdragen aan de kwaliteitsbevordering van de beroepsuitoefening. De accountant wordt dan bijvoorbeeld verplicht om een bepaalde cursus te volgen voordat de Accountantskamer
overgaat tot het opleggen van een punitieve maatregel, aldus de minister in zijn aanbiedingsbrief.

Mede omdat de komende jaren naar verwachting meer grote en complexe zaken hun weg naar de Accountantskamer zullen vinden en vanwege de afhankelijkheid van rechtbanken, die leden bij het college detacheren, noemen de onderzoekers de raadskamer qua bezetting kwetsbaar. Om hier iets aan te veranderen, doen zij drie suggesties: alle rechtspraak met betrekking tot accountants – ook die op strafrechtelijk en civiel gebied – onderbrengen bij de Accountantskamer, de Kamer onderdeel maken van een rechtbank of deze laten samenwerken met het Gerechtshof Amsterdam, waar de Ondernemingskamer is ondergebracht, dan wel de rechtbank Rotterdam. Die laatste rechtbank beoordeelt besluiten van de AFM over accountantskantoren.

Het tuchtrecht voor accountants kost momenteel 1,2 miljoen euro – 7.700 euro per klacht. Deze kosten worden gefinancierd door het ministerie. Volgens de onderzoekers is dit nog steeds de meest aangewezen vorm, boven financiering door de beroepsgroep zelf of gedeelde financiering.