Europese Rekenkamer: Problemen openbare aanbestedingen nog lang niet opgelost

Tussen 2007 en 2013 werd door het Europees Fonds voor regionale ontwikkeling, het Cohesiefonds en het Europees Sociaal Fonds 349 miljard euro gereserveerd voor uitgaven op het gebied van regionaal beleid. Een aanzienlijk deel van dit bedrag wordt uitgegeven via openbare aanbestedingen. In circa 40 % van de projecten waarvan de openbare aanbesteding werd gecontroleerd in het kader van de jaarverslagen van de Rekenkamer voor de jaren 2009-2013 werden fouten in de openbare aanbesteding ontdekt. Ernstige fouten deden afbreuk aan de eerlijke mededinging en leidden tot de gunning van contracten aan anderen dan de beste inschrijvers. De EU-controleurs beoordeelden of de Commissie en de lidstaten doeltreffende actie hebben ondernomen om deze problemen aan te pakken.

Ze bezochten de Tsjechische Republiek, Spanje, Italië en het Verenigd Koninkrijk, enkele van de lidstaten waar de Rekenkamer in de jaren 2009-2013 grote aantallen fouten met openbare aanbestedingen ontdekte. Ze stelden vast dat de Commissie en de lidstaten waren begonnen het probleem aan te pakken, maar dat er nog een lange weg is te gaan wat betreft de analyse van het probleem en het ondernemen van doeltreffende actie. Er is bijvoorbeeld nog maar in zeer beperkte mate sprake van een systematische analyse en bij zowel de Commissie als in de lidstaten is er een gebrek aan voldoende gedetailleerde, robuuste en coherente gegevens met betrekking tot de aard en de omvang van de fouten.

"De Commissie en de lidstaten moeten zich meer inspannen om de grote aantallen aanbestedingsfouten aan te pakken die ieder jaar in EU-uitgaven worden gemaakt", aldus Phil Wynn Owen, het voor dit verslag verantwoordelijke ERK-lid. De controleurs roepen op tot het opzetten van een groep op hoog niveau die de leiding neemt bij de aanpak van fouten bij openbare aanbestedingen en vereenvoudiging bevordert. Daarnaast moet het actieplan van de Commissie worden gepubliceerd en moet er jaarlijks verslag worden gedaan van de voortgang. Ze bevelen ook aan dat de Commissie en de lidstaten de frequentie, de ernst en oorzaken van aanbestedingsfouten op het gebied van het cohesiebeleid volledig analyseren.
De controleurs vonden voorbeelden van goede praktijken, waarbij lidstaten waren begonnen systematisch informatie te verzamelen over aanbestedingsfouten. Ook heeft de Commissie in 2013 een technische werkgroep opgezet om het probleem aan te pakken en een actieplan op te stellen. De meeste acties in het plan zijn echter nog niet volledig uitgevoerd.

De controleurs stelden vast dat de Commissie begin 2015 had geoordeeld dat een aantal lidstaten nog niet voldeed aan de voorwaarden die aan het gebruik van Europese structuur- en investeringsfondsen voor openbare aanbestedingen in de uitgavenperiode 2014-2020 waren gesteld. Deze voorwaarden worden gezien als noodzakelijke vereisten voor een doeltreffend en doelmatig gebruik van EU-steun. De controleurs bevelen aan dat als er eind 2016 nog steeds niet is voldaan aan deze voorwaarden, de Commissie de betalingen aan de betrokken lidstaten voor de periode 2014-2020 opschort totdat ze de tekortkomingen hebben gecorrigeerd.

• Rapport Europese Rekenkamer