Digitale transformatie voor accountants: een Masterclass

Marelle van Beerschoten is oprichter en Managing Director van Digital Shapers. In die hoedanigheid ondersteunt ze organisaties en bedrijven bij hun datagedreven en digitale transformatie. Daarnaast is zij lid van de Raad van Advies van de Amsterdam Business School – Universiteit van Amsterdam en van een denktank genaamd DenkWerk. Met DenkWerk onderzocht en publiceerde zij het afgelopen jaar over Artificial Intelligence in Nederland en Arbeid in Transitie: de behoefte aan om- en bijscholing in Nederland. Daarvoor was ze eigenaar van Applified en young advisor van StartupDelta.

Tijdens onze Accountancy Expo nam Marelle ons vanmiddag mee in de kansen en mogelijkheden die de digitale transformatie biedt voor accountants.

Technologieën combineren
“Hoe kun je digitalisering inzetten voor je winstdoelstellingen, maar ook voor maatschappelijke waardecreatie?” Met die belangrijke vraag begint Van Beerschoten haar Masterclass. Het antwoord is even breed als interessant. Technologie staat namelijk zelden op zichzelf, maar bouwt voort op bestaande technologie die vervolgens weer leidt tot nieuwe paradigma's en toepassingen die iedereen inmiddels wel kent: the internet of things, smart home, zelfrijdende auto's, et cetera. Van Beerschoten: “Het internet der dingen wordt de komende decennia oneindig veel groter dan het internet der mensen. Denk dan aan volledig geautomatiseerde data-uitwisseling tussen dingen zonder dat daar mensen aan te pas komen.”

Datagedreven werken
Het is deze enorme groei aan beschikbare data die een centrale rol spelen voor bedrijven. Van woningbouwverenigingen die sensoren en data gebruiken voor onderhoud en energieverbruik tot fabrieken en waterzuiveringen die hun machines aansturen op basis van realtime data. Dat we steeds meer toegang krijgen tot data uit verschillende bronnen, opgehaald door verschillende technologieën, betekent ook iets voor onze manier van werken. Van Beerschoten: “We gaan steeds meer datagedreven werken. Of het nu gaat om Business Intelligence, waarbij we meestal terugkijken op de data die we al hebben (dit gebeurt volgens Van Beerschoten veel bij het terugblikken op jaarrekeningen) tot Data Science, waarbij bestaande data uit het verleden wordt gebruikt om bepaalde zaken te voorspellen.

De accountant van de toekomst
De digitale transformatie heeft volgens Van Beerschoten ook gevolgen voor de rol van de accountant. Was de accountant van oudsher vooral bezig met het verleden, zijn meerwaarde groeit volgens Beerschoten steeds meer toe naar die van strategisch adviseur. Maar hoe neem je die rol? Van Beerschoten: “Data Science is leuk, maar wat ook belangrijk is: domeinkennis. Welke data is nuttig om te verzamelen? Snijdt de data die uit de machine komt eigenlijk wel hout? Die vragen kun je als accountant beter stellen dan wie dan ook.”

Daarnaast kan de accountant zichzelf, door slim gebruik te maken van data, ook meer gaan ontwikkelen als adviseur voor klanten. Van Beerschoten: “Dat kan je doen op basis van data-kennis over je eigen klanten, maar ook op basis van data over de klanten van je klanten. Steekproeven in cijfers kunnen gemakkelijker worden geanalyseerd en op basis van data kun je als accountancy kantoor ook beter inzicht krijgen in waar de winsten en marges vandaan komen. Met slimme data-analyse kun je ook scenario's maken rondom bepaalde reorganisaties en de bedrijfsrisico's die bepaalde keuzes met zich meebrengen. Je kunt data over je eigen organisatie zelfs gebruiken om je eigen onderneming en personeelsplanning te optimaliseren, piekmomenten in je werkdruk voorspellen op basis van piekmomenten in de afgelopen jaren.”

Maatschappelijke doelstellingen
En hoe zit het met data en duurzaamheid? Kan data ook worden gebruikt om processen te optimaliseren met het oog op het maatschappelijk belang? Van Beerschoten: “De haven van Rotterdam werkt ook met data, bijvoorbeeld met een online havenplatform dat realtime inzicht biedt in het aankomen, vertrekken, laden en lossen van schepen. Door deze data slim te analyseren en in te richten, is een meer efficiënte afstemming onderling mogelijk geworden, wat weer een heleboel wachttijd – en CO2-uitstoot – in de haven bespaart.”

Data delen buiten de eigen organisatie wordt ook steeds belangrijker, aldus Van Beerschoten. Bijkomend voordeel: meer samenwerking tussen organisaties en bedrijven, een groeiend vertrouwen in elkaar: “In Nederland werken notarissen al samen in KNB. De KNB verzamelt data van leden waarmee ze allerlei rapportages en benchmarks kunnen maken per regio. Kantoren zelf kunnen hier weer hun voordeel mee doen. Ook dat is digitale transformatie…  in de keten data analyseren van jezelf en die van anderen – en die verrijken met andere data uit andere bronnen om betere voorspellingen te doen over bepaalde contracten.”

Betrek je eigen werknemers en klanten
Er is veel mogelijk rondom digitalisering, en de accountant van morgen die datadriven werkt is relevanter dan ooit – maar verandering vraagt ook veel van je organisatie. Van je processen, van je bedrijfscultuur, van je mensen. Van Beerschoten: “Als je niet de vaardigheden hebt binnen je organisatie om slim met data om te gaan, kun je ook geen gebruik maken van de technologie. Probeer daarom heel scherp te definiëren wat data voor jullie bedrijf kan betekenen, voor jullie klanten en voor jullie werknemers afzonderlijk. Denk niet vanuit de data die je al hebt, maar vanuit de vraag: wat je zou willen? Wat zouden je klanten willen weten? Bijvoorbeeld op het gebied van energietransitie. En stel dan de vraag: wat moeten we daarvoor kunnen als accountant? Wie hebben nodig om aan de juiste data te komen?”

Het is volgens Van Beerschoten cruciaal om in de digitale transformatie van je eigen organisatie niet alleen de slimme datascientist aan te nemen, maar ook je eigen werknemers en klanten te betrekken. En vraag om hulp: “Ga op zoek naar regionale fieldlabs die worden georganiseerd door de overheid om bedrijven te helpen om digitaal te transformeren.”