Dekkingsgraad pensioenfondsen onveranderd in 2016

De beleidsdekkingsgraad, gebaseerd op de gemiddelde dekkingsgraad van de afgelopen twaalf maanden en leidend voor kortingen of indexatie, is in 2016 gedaald van 104% naar 98%. Dit is lager dan het wettelijke vereiste minimum van 104,3%. De verwachting is dat veel fondsen het jaar afsluiten met een reservetekort en dat sommige fondsen zich in een dekkingstekort bevinden. Dat betekent dat zij vóór 1 april 2017 een nieuw herstelplan moeten indienen.

“Het heeft er lang naar uitgezien dat veel pensioenfondsen in 2017 moeten gaan korten, maar het laatste kwartaal in 2016 toonde een onverwacht herstel,” zegt Frank Driessen, Chief Commercial Officer van Aon Hewitt. Ondanks het herstel lijkt indexatie voor de meeste fondsen nu ver weg.

Een jaar van schommelingen

Pensioenfondsen hebben wederom een roerig jaar achter de rug. Dalende rentes en verliezen op aandelen in de eerste maanden van het jaar deden de dekkingsgraad dalen. Het dieptepunt van 92% werd op 11 februari bereikt.

Mede dankzij maatregelen van de ECB krabbelde de dekkingsgraad daarna weer op. Het Brexit-referendum zorgde voor een nieuwe dip tot 95%, op 27 juni. De swaprentes bereikten een historisch dieptepunt en het effectieve rendement op bedrijfsobligaties met een relatief goede kredietwaardigheid (‘investment grade’) daalde tot ruim onder de 1%. In de maanden na de zomer bleef de rente laag en schommelde de gemiddelde dekkingsgraad tussen 95% en 97%.

De verrassende uitslag van de Amerikaanse verkiezingen keerde het tij. De aankondigingen van Donald Trump om te investeren en belastingen te verlagen, hadden een positief effect op zowel de beurzen als de rente. Mede daardoor staan de pensioenfondsen er nu een stuk rooskleuriger voor dan in de zomer werd gedacht.

‘Pensioenstelsel toe aan vernieuwing’

Niet alleen de ontwikkelingen op de beurzen, maar ook wet- en regelgeving maakten van 2016 een roerig jaar voor de pensioenwereld. Zo werd het APF geïntroduceerd en zijn sinds de zomer al een aantal APF-en operationeel. De wet verbeterde premieregeling werd van kracht, net als het Pensioen 1, 2, 3 met betrekking tot de deelnemerscommunicatie. Vrij onverwacht werd bekend dat de pensioenrichtleeftijd op 1 januari 2018 omhoog gaat naar 68 jaar. Los van enkele verkenningen door de SER werd de introductie van een nieuw pensioenstelsel naar een volgend kabinet doorgeschoven. Daarmee kwamen fundamentele veranderingen op de lange baan terecht.

“Hoewel de dekkingsgraad het afgelopen jaar niet verder is gedaald, is de situatie van de pensioenfondsen alles behalve rooskleurig,” zegt Driessen. “Van indexatie is bij de meeste fondsen nog lang geen sprake en de governance-vereisten zijn groot, met name voor kleine pensioenfondsen. Aansluiten bij een algemeen pensioenfonds zou daarvoor een oplossing bieden, maar de praktijk is weerbarstiger.” Het grote probleem is volgens Driessen dat een pensioenfonds dat onder water staat, zich niet zomaar kan aansluiten bij een APF.