De koopkracht gaat door het putje dit jaar

Door de vele prijsstijgingen van de laatste tijd gaan Nederlanders er flink op achteruit in de portemonnee. Volgens het Centraal Planbureau (CPB) daalt de koopkracht dit jaar waarschijnlijk met wel 6,8 procent, iets wat in Nederland zeker decennia niet is voorgekomen. Daarbij is de verwachting dat er meer mensen in de armoede belanden.

"Huishoudens merken de gevolgen van de hoge inflatie, en dat heeft zijn weerslag op de economie", zegt CPB-directeur Pieter Hasekamp in een verklaring. Volgens hem is er een groeiend aantal mensen dat nu al nauwelijks kan rondkomen en voor wie de energierekening onbetaalbaar dreigt te worden.

Na sterk herstel uit de coronacrisis valt de economische groei daarom nu weer terug. Voor heel dit jaar rekent de belangrijke adviseur van het kabinet nog wel op een hoog groeicijfer van 4,6 procent. Dat komt vooral door de sterke groei in het tweede kwartaal. Maar onderliggend is het beeld aan het kantelen, waarschuwt het CPB. Volgend jaar groeit de economie waarschijnlijk maar 1,1 procent.

Als de energiecrisis die is ontstaan door de oorlog in Oekraïne niet verder escaleert, komt de inflatie volgens de ramingen dit jaar uit op 9,9 procent. Volgend jaar zou de inflatie dan weer terugzakken, maar met 4,3 procent wel op een relatief hoog niveau blijven hangen.

Hierdoor hebben mensen steeds meer geld nodig om aan hun basisbehoeften te kunnen voldoen, terwijl de inkomens maar beperkt stijgen. Het CPB denkt dat volgend jaar 7,6 procent van de Nederlanders met armoede te maken krijgt. Voor kinderen is dat zelfs 9,5 procent.

Hoeveel huishoudens minder te besteden hebben kan wel sterk verschillen. De allerlaagste inkomens profiteren dit jaar juist van de energietoeslag van 1300 euro. Maar het CPB waarschuwt dat die steunmaatregel niet alle kwetsbare huishoudens bereikt. Daarbij is die toeslag maar eenmalig en houdt deze laagste inkomensgroep daardoor in 2023 juist beduidend minder over.

Naar deze augustusraming van het CPB werd sterk uitgekeken in politiek Den Haag. De coalitie en het kabinet staan onder grote druk om de pijn van de hoge prijzen te verzachten.

Intussen staat de overheid er financieel wel beter voor, merkt het CPB op. Wat betreft inkomsten profiteert de schatkist van het aantrekken van de economie na de coronacrisis. Daarnaast leidt de hoge gasprijs ook tot fors hogere gasbaten. En door de krappe arbeidsmarkt lukt het niet om alle eerder geplande investeringen te doen. De overheidsuitgaven stijgen daarom minder dan begroot.