De concept internationale controlestandaard ‘Less Complex Entities’

Door prof. dr. Niels van Nieuw Amerongen RA

Niet eerder in de geschiedenis werd een internationale controlestandaard voor de MKB-controlepraktijk uitgegeven.

Dat betekent overigens niet dat de IAASB in het verleden geen aandacht heeft gehad voor dit belangrijke deel van de controlemarkt. Zo bracht zij in 2011 een gids uit voor de toepassing van internationale controlestandaarden bij de controle van kleine en middelgrote entiteiten. Ook bevatten de huidige internationale controlestandaarden – waaronder de onlangs gereviseerde Controlestandaard 315 in de A-paragrafen overwegingen voor de toepassing van de standaarden bij de controle van kleine en middelgrote entiteiten (tegenwoordig geduid als ‘ inder complexe entiteiten’).<!–

Deze
historische ontwikkeling had een aanleiding. Internationaal is in
achterliggende jaren de behoefte geuit aan een afzonderlijke MKB
controlestandaard. De IAASB heeft meermaals bijeenkomsten georganiseerd (2017,
2019) om belangrijke stakeholders hierin te horen. In een aantal landen heeft
de nationale standard setter de internationale ontwikkelingen niet afgewacht en
is men overgegaan tot het ontwikkelen van een land-specifieke MKB
controlestandaard.

Medio 2021 was het dan zo ver en kon een concept Controlestandaard voor de controle van Less Complex Entities worden uitgegeven. Een periode van consultatie volgde. Eind januari 2022 (einddatum consultatieperiode) bedroeg het aantal ingediende consultaties145 (bron: Exposure Draft, Proposed International Standard on Auditing of Financial Statements of Less Complex Entities | IFAC (iaasb.org)).

Parallel aan het consultatieproces heeft de IAASB in samenwerking met de IAAER een drietal internationale rondetafel bijeenkomsten georganiseerd om gericht uitvraag te doen op een aantal thema’s (november, december 2021). Dit vond plaats voor de regio’s: Europa/Afrika, Amerika, en Australië/Oceanië. Thema's die relevant zijn voor de IAASB betreffen:

• Verbodsbepalingen die leiden tot uitsluiting van toepassing van de LCE standaard.
• Kwalitatieve overwegingen: aan welke kenmerken moet een entiteit voldoen om te kwalificeren als ‘minder complex’?
• Groepscontroles waarvan IAASB initieel van mening is dat deze niet kwalificeren voor LCE toepassing.
• Verwachte mate van toepassing van de LCE standaard in de eigen jurisdictie.
• Structuur en flow van de LCE standaard.
• Zelfstandigheid van een LCE standaard versus bestaande controlestandaarden.
• Inhoud van de LCE standaard.
• Begrip van stakeholders bij toepassing van de LCE standaard.

Op basis van het beeld- en geluidmateriaal van de break-out groepen van de drie bijeenkomsten is inzichtelijk gemaakt hoe er over deze thema’s wordt gedacht. Dit mondde uit in een tweetal publicaties in het internationale tijdschrift Journal of International Finance, Management & Accounting (co-auteurs Hans Duits, Betsy Gordon, en Donna Street). Zie onderaan voor de precieze referenties.

De IAASB is thans doende om alle feedback vanuit consultaties en de rondetafel bijeenkomsten te verwerken. Ze kondigde vorige week aan om in december 2022 met een update van de conceptstandaard te komen op het gebied van groepscontroles en risico-identificatie en -inschatting. Een definitieve LCE standaard laat dus nog even op zich wachten.

Het is voor de accountants werkzaam in de MKB controlepraktijk relevant om hiervan kennis te nemen omdat:

• het helpt zicht te krijgen op internationale ontwikkelingen. Dit is bijvoorbeeld relevant als je in de nabije toekomst te maken krijgt met een significant groepsonderdeel in het buitenland dat gebruik maakt van de LCE standaard.
• het input geeft aan beleidsbepalers voor beslissingen over de eigen controlefilosofie van de accountantsorganisatie (handboek controle). Dit raakt zowel vraagstukken van efficiency als effectiviteit (kwaliteit) van de controle. Het triggert ook de vraag of je als kantoor werk wilt gaan maken van de huidige mogelijkheden van schaalbaarheid en proportionaliteit (A-paragrafen van huidige standaarden) of dat de nieuwe LCE standaard het uitgangspunt wordt voor MKB controles.

Het onderwerp “LCE standaard” leende zich ook goed voor een discussiebij komst met de studentenvereniging VASSA. Op 11 oktober jl. verzorgde professor Van Nieuw Amerongen een inleiding op dit thema. Aansluitend modereerde de VASSA voorzitter (Chérie Offenberg) de discussie met de zaal en het panel bestaande uit:

• Niels van Nieuw Amerongen (Kreston Netherlands leerstoel MKB Accountancy).
• Jeffrey Liu (voormalig voorzitter VASSA en werkzaam bij Deloitte).
• Andreas Lauffer (student, werkzaam bij Kreston Lentink).
• Tjitse Schurer (praktijkaccountant, werkzaam bij Kreston Bentacera, participeerde ook in de Europa/Africa rondetafel).

Literatuur:

Nieuw Amerongen, C.M. van, H.B. Duits, E.A. Gordon, & D.L Street. 2022. Proposed international standard on auditing financial statements of less complex entities: IAASB IAAER roundtables—Breakout 1 authority a groups. Journal of International Financial Management & Accounting. July, https://doi.org/10.1111/jifm.12162.

Nieuw Amerongen, C.M. van, H.B. Duits, E.A. Gordon, & D.L Street. 2022. Proposed International Standard on Auditing Financial Statements of Less Complex Entities: IAASB IAAER Roundtables -Breakout 2 Design, Structure and Content. Journal of International Financial Management & Accounting. November, https://doi.org/10.1111/jifm.12165