Corona: de rol van de accountant in de intelligente exit strategie

Het kabinet trekt miljarden uit voor steunmaatregelen aan bedrijven waar de omzet vanwege corona wegvalt. Voor de eindafrekening wil onder andere uitkeringsinstantie UWV kunnen terugvallen op een controleverklaring van een gecertificeerd accountant. De beroepsgroep geeft aan dat ze veel risico’s lopen omdat de maatregelen fraudegevoelig zijn. Maar zijn deze zorgen wel nodig? 

Frauduleus handelen van de MKB ondernemer
Op internet circuleren nu reeds filmpjes waarin schaamteloos wordt uitgelegd hoe bedrijven met omzet en facturatie kunnen ‘rommelen’ om zo tijdens de controlemaanden de omzet laag te houden. Onder accountants is onrust ontstaan over hun controlerende rol. De NBA zegt daarbij ook oog te hebben voor de fraudegevoeligheid van de maatregel en eventuele aansprakelijkheidsrisico's voor accountants.

Integriteit van de klant staat altijd voorop
Allereerst zul je bij deze audit uit moeten gaan van de integriteit van de klant. Als het goed is, voert iedere accountant al een WWFT check uit alvorens hij aan een opdracht begint. Verder is iedere klant erbij gebaat om aan subsidieverstrekkers betrouwbare informatie te verstrekken. Zij willen immers imagoschade en boetes voorkomen. 

Handhaving blijft mijns inziens wel noodzakelijk omdat er soms discussie kan bestaan over de juiste toepassing van de regelgeving. Accountants kunnen dit risico grotendeels wegnemen. 

Klanten vragen inderdaad onterecht steunmaatregelen aan
Als ik binnen onze praktijk kijk, is het inderdaad zo dat er onduidelijkheid bestaat over de vormgeving van de steunmaatregelen en over de toepassing ervan. Verder is het voor de klanten vaak onduidelijk hoeveel omzet en inkomen ze gaan verliezen tijdens deze periode. 
Sommige nemen daarom vanuit een angstreactie het zekere voor het onzekere en vragen hierdoor te veel steunmaatregelen aan. Hier moeten we alert op blijven en onze adviesfunctie invullen.

Waar gaat het dan mis en ontdekken wij dit niet dan? 
Met de Tijdelijke Noodmaatregel Overbrugging Werkgelegenheid (NOW) wil de overheid voorkomen dat werknemers hun baan en inkomen kwijtraken door de coronacrisis.  Het risico bestaat dat de omzet wordt ten onrechte verzwegen of verschoven naar maanden buiten de controleperiode. Middels een data analyse op de basisadministratie (bank- en kasmutaties en het verkoopsysteem) en een omzetanalyse over de gehele periode en een vergelijking met de norm (bijvoorbeeld vorig jaar) kom je vaak al een heel eind.

Tijdelijke overbruggingsregeling zelfstandig ondernemers (Tozo) is in het leven geroepen om zelfstandigen (inclusief zzp'ers) inkomensondersteuning te bieden om te zorgen dat ze in hun levensonderhoud kunnen voorzien. Inkomen wordt expres te laag opgegeven. Leg de verantwoordelijkheid hiervoor bij de ondernemer zelf. Controleer dit niet voor iedereen. Op basis van de SBI code kun je vaak al goed inschatten of toekenning terecht is. Steekproefsgewijs kun je op basis van de aangifte inkomstenbelasting controleren of toekenning terecht was.

De TOGS is speciaal voor ondernemers in sectoren die direct getroffen zijn door de kabinetsmaatregelen om het coronavirus in te dammen. Voldoe je aan de voorwaarden? Dan krijg je eenmalig 4.000 euro, belastingvrij en naar eigen inzicht te besteden. Ondernemers verzwijgen of verschuiven omzet. Verder kunnen ze een fictief adres opgeven. Mijn advies: vraag bij iedere aanvraag verplicht een huurcontract op. Leg de verantwoordelijkheid bij de ondernemer zelf. Stem de SBI code af. Verdere controle is mijns inziens niet nodig, daling van de omzet met 4.000 euro is gezien de situatie in 99 procent van de gevallen van toepassing.

Professioneel kritische instelling
Naast de controlemiddelen is er ook nog sprake van gezond boeren verstand, waarmee iedere accountant in redelijke mate kan vaststellen wat gebruikelijk is binnen de branche en hoe groot de kans op afwijkingen van materieel belang is.  Het is logisch dat een café en een kapper harder zijn getroffen dan Bol.com of een internetprovider. Mijn conclusie is daarom ook dat we ons niet zo bezorgd hoeven te maken.

Intelligente exit strategie
Ondernemers zullen zelf een bepaalde verantwoordelijkheid moeten nemen hierin en de rapportage moeten bevestigen. Laten we als accountants kijken naar een intelligente exit strategie voor getroffen ondernemers, waarbij we onze kosten binnen de perken kunnen houden en een rechte rug blijven houden.  Laten we geen coupons uitgeven voor gratis werk, maar gewoon ons werk blijven doen met gezond verstand tegen een eerlijke prijs, daar is iedereen het meest bij gebaat. 

Richard Knops AA is MKB accountant binnen Reintjens & Essers