Controller Zorginstituut ‘ziet fraude’ en klaagt accountant KPMG aan

Als controller van het Zorginstituut Nederland zag hij in de cijfers van het Fonds Langdurige Zorg een fout en meldde dat in een memo. Dat schrijven werd aangepast en daarna verwerkt door de accountant van KPMG. “Mijn persoonsgegevens moeten uit het vervalste stuk gehaald worden”, zei de klager vrijdag bij de tuchtrechter.

Zijn standvastigheid heeft het de klager niet makkelijk gemaakt. Hij heeft zich ziek moeten melden nadat hij in conflict raakte met zijn werkgever, het Zorginstituut Nederland. Dat terwijl hij in 2023 nog was binnengehaald als ‘expert in corruptie en fraude’. Het controlewerk ging daarbij om serieus geld: de totale som aan zorggelden bedraagt jaarlijks 30,2 miljard euro. Maar de hamvraag in deze tuchtzaak is: wat heeft de beklaagde registeraccountant hiermee te maken?

Vermoedens van fraude
“Ik heb het Zorginstituut en de beklaagde accountant op diverse momenten geïnformeerd over financiële onregelmatigheden waaronder mijn vermoedens van fraude maar helaas werd niet naar mij geluisterd.” Hij moest ‘gewoon doen zoals voorgaande jaren’, zegt de klager. “Dat heb ik geweigerd.”

Hij doelde op een som van 4,7 miljoen euro aan pgb-aanspraken die de Sociale Verzekeringsbank (SVB) direct via het Zorginstituut bij het Fonds Langdurige Zorg in rekening brengt. Voorheen waren dit directe kosten die vanaf 2020 als indirect werden aangemerkt. Het gaat om vooruitbetalingen, zegt de klager, en dus is dit een directe geldstroom. En die directe geldstroom valt te controleren door de juiste overboekingen en rekeningnummers te controleren. Hoe valt dat te controleren bij een indirecte geldstroom?

Wijzigingen tijdens vakantie
Zijn bevindingen stonden in een memo, ondertekend met zijn naam en functie. Daarna maakte een collega kennelijk in zijn vakantie wijzingen in dat memo, dat daarna door de accountant werd verwerkt. De klager stelt dat hij helemaal niet met vakantie was. Hij meent dat de accountant tot drie maal toe met zijn directe leidinggevende belde om hem tot stilte te manen. Hij meent dan ook dat het de accountant is die aan de basis staat van de voor hem ‘verziekte werksfeer’ bij het Zorginstituut.

“Het is vervelend voor de klager dat hij in deze situatie zit”, begint advocaat Femke van der Velden haar verweer. “Maar we moeten wel zo reëel zijn dat mijn cliënt daar niet de veroorzaker van is.” Ze meent dat de klager vooral verwijten maakt richting zijn organisatie en anderen die daarbij betrokken zijn. De accountant van KPMG treft volgens haar geen enkele blaam en heeft naar eer en geweten gehandeld.

Vereiste protocollen
De beklaagde RA was senior manager van de controle op de jaarrekening 2022 op financiële onregelmatigheden. De stukken die de klager en collega’s aanleveren, moeten daarbij voldoen aan vereiste protocollen. De eerste versie van het memo waar deze zaak om draait voldeed niet. De klager stuurde daarna een tweede versie maar ook die was niet compleet. Daarna wijzigde een collega van hem het memo waardoor de derde versie ontstond.

“Dat zowel de klager als zijn collega aanpassingen deden aan dit financiële memo, was voor de accountant volstrekt transparant en logisch”, zegt de raadsvrouw. Tijdens dat proces heeft de klager zich nooit op het standpunt gesteld dat met de aanpassingen misbruik gemaakt werd van zijn persoonsgegevens. Ook niet dat er sprake was van een vervalsing of, sterker nog, van fraude.

Een post van 4,7 miljoen
De memo draaide om een post van 4,7 miljoen euro op een totaal van 30,2 miljard euro. “Het is daarmee voor u een niet-materiële post'”, vat de voorzitter het samen. Daarmee kon de accountant het punt of hier om directe of indirecte kosten in het midden laten, want het gaat maar om een klein onderdeel van de totale som.

“Dat klopt”, reageert de accountant. Hij heeft de klager nooit onder druk gezet, benadrukt hij. Zijn leidinggevende schreef de klager in een mail: “Na meerdere pogingen van jouw kant het memo in te dienen, heeft jouw collega dit over moeten nemen gezien de tijdsdruk.”

Eén van de leden van de Accountantskamer ziet daar geen door de accountant uitgeoefende druk in. De tuchtrechter doet over circa elf weken uitspraak.

Masterclass Zorgfraude

Het begrip zorgfraude is zeer breed en omvat een diversiteit aan verschijningsvormen. In deze masterclass richten wij ons op het herkennen van fraude bij zorgverleners: de detectie èn de mogelijkheden tot preventie. Naast een verhoogde alertheid, wat kun je nog meer doen ter voorkoming? Ontdek het tijdens de Masterclass Zorgfraude.

Schrijf je hier in