Consumenten schrikken van prijsstijgingen, economische groei vertraagt

Nederlandse consumenten reageren sterker dan verwacht op recente prijsstijgingen, wat leidt tot onverwachte dalingen in consumentenuitgaven ondanks algemene economische groei. Dat meldt het ANP op basis van het CBS.

• Consumentenuitgaven dalen onverwacht ondanks economische groei
• Inflatieverwachtingen en zichtbare prijsstijgingen beïnvloeden consumentengedrag
• Economen verwachten herstel consumptie, adviseren flexibele bedrijfsstrategieën

Hoewel de Nederlandse economie in het tweede kwartaal flinke groei liet zien, daalden de consumentenuitgaven onverwacht, aldus het onderzoek. Economen hadden aanvankelijk voorspeld dat de binnenlandse consumptie een belangrijke motor van economische groei zou zijn, gezien de stijgende koopkracht en het verbeterde consumentenvertrouwen.

Inflatieverwachtingen beïnvloeden consumentengedrag

ING-economen suggereren dat een gestegen inflatieverwachting bij consumenten een rol speelt in het terughoudende uitgavenpatroon. Onderzoek van de Europese Commissie toont aan dat Europese consumenten pessimistischer zijn dan economische indicatoren rechtvaardigen. [Artikel gaat verder na de volgende alinea]

Zichtbare prijsstijgingen versterken inflatie-perceptie

Consumenten kunnen een gevoel van hoge inflatie ervaren wanneer veelgekochte producten bovengemiddeld in prijs stijgen. In Nederland hebben twee recente ontwikkelingen mogelijk bijgedragen aan deze perceptie: de accijnsverhoging op tabak en de aangekondigde huurverhogingen.

Recordhoge huurverhoging schrikt huurders af

De gemiddelde huurverhoging van 5,5% per juli 2024 is de grootste stijging in ruim dertig jaar. Deze aankondiging heeft mogelijk geleid tot voorzichtiger consumentengedrag in het tweede kwartaal.

Weersinvloeden en tijdelijke effecten

ING-economen suggereren dat het slechte weer ook een rol kan hebben gespeeld in de gedaalde consumentenuitgaven. Ze beschouwen deze effecten als tijdelijk en verwachten dat de consumptie op termijn weer zal aantrekken.

Internationale context en vergelijking

Recent onderzoek van de Europese Centrale Bank (ECB) toont aan dat de inflatie in de eurozone in juli 2024 is gedaald tot 5,3%, het laagste niveau in 17 maanden. Dit suggereert dat de inflatiedruk in de bredere Europese context afneemt, wat mogelijk ook invloed heeft op de Nederlandse economie.

Implicaties voor bedrijven en financieel management

Voor hoger financieel managers is het cruciaal om deze trends te monitoren en hun strategieën aan te passen. Het terughoudende consumentengedrag kan leiden tot lagere omzetten in bepaalde sectoren, wat gevolgen kan hebben voor cashflow en investeringsbeslissingen. Toch blijkt uit de eerdere Financieringsmonitor 2023 van het CBS dat 85% van het mkb dit jaar geen externe financieringsbehoefte heeft. Dit percentage is wel licht hoger ten opzichte van vorig jaar.

Voor drie op de tien bedrijven is er geen financieringsbehoefte omdat ze kunnen putten uit intern eigen vermogen. Dit suggereert dat bedrijven voorzichtiger zijn geworden en meer vertrouwen op eigen middelen in plaats van externe financiering. Opvallend is dat het mediane bedrag per aanvraag juist is verdubbeld. Dit kan erop wijzen dat vorig jaar vooral grotere bedrijven nog financiering zoeken, terwijl kleinere bedrijven terughoudender zijn.

Factoring

Ondanks de algemene terughoudendheid, zag het CBS een groei in alternatieve financieringsvormen. Factoring is bijvoorbeeld met 38% toegenomen ten opzichte van vorig jaar, wat wijst op een grotere behoefte aan flexibele liquiditeit[3]. Ook private equity en direct lending laten forse stijgingen zien.

Bedrijven in de sectoren landbouw en nijverheid hebben nog steeds het vaakst een financieringsbehoefte, met respectievelijk 22% en 25%. Dit suggereert dat de impact van consumentengedrag per sector verschilt.

Toekomstverwachtingen en strategische planning

Ondanks de huidige terughoudendheid van consumenten, verwachten economen dat de consumptie op termijn weer zal aantrekken. Financieel managers doen er goed aan om flexibele strategieën te ontwikkelen die zowel rekening houden met de huidige situatie als met een mogelijk herstel van de consumentenuitgaven.

Zorg dat uw CFO's het verschil maken

Goed adviseren betekent uw cliënten informeren over relevante informatie en evenementen. Attendeer de CFO’s uit uw netwerk daarom op Leadership in Finance Summit 2024. Op 7 november gaan 300 CFO’s, financieel directeuren en corporate controllers met experts in gesprek over hoe AI de rol van finance leaders herdefinieert.

Wijs uw CFO’s op Leadership in Finance Summit 2024