‘Commissarissen keuren te vaak eigen vlees’

Daarnaast wordt in slechts een kleine minderheid (16%) van de onderzochte jaarverslagen op inhoudelijke wijze verslag gedaan over de werking en de kwaliteit van het toezicht. Een aantal bedrijven geeft ieder jaar zelfs exact dezelfde verantwoording over de evaluatie.

Jaarverslagen

De survey betreft een onderzoek naar de (zelf)evaluatie van Raden van Commissarissen en de verslaglegging daarvan bij 78 Nederlandse beursfondsen over de jaren 2011 tot en met 2015. Bijna de helft van de onderzochte ondernemingen heeft over de verslagperiode nooit een externe evaluatie laten verrichten, slechts 25% tenminste éénmaal per 3 jaar. 

In de onderzochte jaarverslagen wordt in de overgrote meerderheid geen inhoudelijk verslag gedaan over de werking en kwaliteit van het toezicht, waarbij sommige bedrijven ieder jaar exact dezelfde verantwoording over de evaluatie geven. Van enige inhoudelijke duiding is daarbij geen sprake.

Stakeholders tasten in de meeste gevallen in het duister over de kwaliteit van de RvC en haar individuele leden.

“Niet nodig of nuttig”

Volgens John Jaakke en Pamela Boumeester, die de evaluaties van RvC’s begeleiden, kunnen er verschillende redenen zijn waarom de externe evaluatie niet wordt uitgevoerd. “Hoewel sommige raden van tevoren dachten dat een externe evaluatie niet nodig of nuttig was, blijkt achteraf zonder uitzondering het tegendeel”, aldus Jaakke.

Volgens Boumeester is “de angst voor kritiek op het eigen functioneren onterecht”. Bij de evaluaties van RvC’s worden patronen aan het licht gebracht en het gezamenlijk functioneren onderzocht.  Externe evaluatoren die zelf óók commissaris zijn (geweest) kennen het klappen van de zweep en zijn bij uitstek geschikt deze patronen te herkennen.

Extern en intern evalueren

De evaluaties van RvC’s worden vaak intern, en meer dan eens door de voorzitter zelf, verricht. De verschillende leden zullen hierdoor minder genegen zijn juist díe zaken te benoemen die al langere tijd spelen, maar men niet heeft willen of durven aankaarten. “Bestaande patronen worden hierdoor onvoldoende zichtbaar,” aldus Jaakke.

Goede, onafhankelijke, evaluaties maken dat de raad, en haar individuele leden, beter functioneren. Dit is goed nieuws voor de aandeelhouder, maar ook voor de commissaris zelf. “Win-win”, aldus Jaakke, die zelf meerdere commissariaten vervult.