Brussel komt met reeks maatregelen in strijd tegen ontwijking vennootschapsbelasting

De Europese Commissie heeft vandaag een pakket fiscale transparantiemaatregelen gepresenteerd in het kader van haar agenda om belastingontwijking door bedrijven en schadelijke belastingconcurrentie in de EU aan te pakken. Een belangrijk onderdeel van dit pakket is een voorstel dat de lidstaten verplicht automatisch inlichtingen uit te wisselen over hun fiscale rulings.

Belastingontwijking

Het bedrag aan begrotingsinkomsten dat de EU-lidstaten mislopen als gevolg van belastingontwijking door bedrijven, wordt geschat op miljarden euro’s per jaar. Ook de eerlijke verdeling van de lasten tussen belastingbetalers en de eerlijke concurrentie tussen bedrijven wordt door deze praktijk ondermijnd. Bedrijven maken gebruik van de complexiteit van de belastingregels en het gebrek aan samenwerking tussen de lidstaten om met winsten te schuiven en hun belastingen zo laag mogelijk te houden. Het stimuleren van transparantie en samenwerking is daarom volgens de Europese Commissie van vitaal belang in de strijd tegen agressieve fiscale planning en fiscale misbruikpraktijken.

Fiscale transparantiemaatregelen

Het pakket fiscale transparantiemaatregelen van vandaag moet ervoor zorgen dat de lidstaten over de inlichtingen kunnen beschikken die zij nodig hebben om hun belastinggrondslag te beschermen en doelgericht op te treden tegen bedrijven die proberen hun billijke bijdrage aan de belastingen te ontlopen.

‘Iedereen moet zijn billijk deel van de belastingen betalen, zowel multinationals als ieder ander. Met dit voorstel voor automatische inlichtingenuitwisseling zullen de belastingautoriteiten fiscale lacunes of doublures tussen de lidstaten beter in kaart kunnen brengen. De komende maanden zullen wij concrete acties opzetten om deze lacunes of doublures aan te pakken. We zijn vastbesloten om onze beloften hard te maken met echte, geloofwaardige en billijke maatregelen,’ aldus vicevoorzitter Valdis Dombrovskis, die bevoegd is voor de euro en de sociale dialoog.

Pierre Moscovici, commissaris voor Economische en Financiële Zaken, Belastingen en Douane: ‘De tolerantiegrens voor bedrijven die hun billijk deel van de belastingen niet willen betalen en de regimes die hen daarbij helpen, is bereikt. Wij moeten het verband herstellen tussen de plaats waar bedrijven daadwerkelijk hun winsten maken en waar zij worden belast. Dit vereist openheid en samenwerking door de lidstaten. Dat is wat we met dit pakket fiscale transparantiemaatregelen willen bereiken.’

Transparantie over fiscale rulings

De pijler van dit transparantiepakket is een wetgevingsvoorstel om de samenwerking tussen de lidstaten te verbeteren op het vlak van hun grensoverschrijdende fiscale rulings, en op die manier moet het voorstel een nieuw tijdperk van transparantie inluiden.

Momenteel delen de lidstaten zeer weinig informatie met elkaar over hun fiscale rulings. Zij mogen zelf beoordelen of een fiscale ruling van belang kan zijn voor een ander EU-land. Daardoor zijn de lidstaten vaak niet op de hoogte van het bestaan van grensoverschrijdende fiscale rulings die elders in de EU zijn afgegeven en gevolgen kunnen hebben voor hun eigen belastinggrondslag. Dit gebrek aan transparantie over fiscale rulings wordt door sommige bedrijven misbruikt om kunstmatig hun bijdrage aan de belastingen te verlagen.

Om deze situatie recht te zetten, stelt de Commissie voor om deze beoordelings- en interpretatiemarge weg te nemen. De lidstaten zullen verplicht worden om automatisch inlichtingen uit te wisselen over hun fiscale rulings. De Commissie stelt daarvoor een strikt tijdschema voor: om de drie maanden zullen de nationale belastingautoriteiten alle andere lidstaten een kort verslag moeten toezenden over alle grensoverschrijdende fiscale rulings die zij hebben afgegeven. De lidstaten zullen dan om nadere inlichtingen over specifieke rulings kunnen verzoeken.

Dankzij de automatische uitwisseling van inlichtingen over fiscale rulings zullen de lidstaten bepaalde fiscale misbruikpraktijken van bedrijven kunnen opsporen en de nodige maatregelen ertegen kunnen treffen. Deze uitwisseling zou ook moeten leiden tot een gezondere belastingconcurrentie, omdat de kans dat belastingautoriteiten bedrijven een selectieve fiscale behandeling willen verlenen, kleiner is als deze getoetst kan worden door hun collega’s in andere lidstaten.

Andere initiatieven op het gebied van fiscale transparantie

Het pakket van vandaag omvat ook een mededeling met een aantal andere initiatieven om het streven naar fiscale transparantie in de EU te bevorderen. Het gaat om de volgende initiatieven:

• Beoordeling van mogelijke nieuwe transparantievereisten voor multinationals
De Commissie zal de haalbaarheid van nieuwe transparantievereisten voor bedrijven bekijken, zoals de openbaarmaking van bepaalde fiscale informatie door multinationals. De doelstellingen, voordelen en risico’s van een dergelijk initiatief moeten zorgvuldig worden bestudeerd. Daarom zal de Commissie een effectbeoordeling van mogelijke aanvullende transparantievereisten verrichten, ter onderbouwing van een eventueel besluit in een later stadium.

• Herziening van de gedragscode inzake de belastingregeling voor ondernemingen
De gedragscode inzake de belastingregeling voor ondernemingen is een van de belangrijkste instrumenten van de EU om een eerlijke mededinging op het gebied van de vennootschapsbelasting te garanderen. In deze code zijn de criteria vastgesteld om te bepalen of een belastingregeling schadelijk is of niet, en van de lidstaten wordt verlangd dat zij schadelijke fiscale maatregelen die indruisen tegen de gedragscode, afschaffen. De lidstaten komen op regelmatige tijdstippen bijeen om de naleving van de code te evalueren.De afgelopen jaren is de code evenwel minder doeltreffend geworden om schadelijke belastingregelingen aan te pakken, omdat de criteria geen rekening houden met geavanceerdere constructies om vennootschapsbelasting te ontwijken. Daarom zal de Commissie samen met de lidstaten zowel de gedragscode als het mandaat van de Groep gedragscode herzien, zodat deze opnieuw doeltreffender wordt in het garanderen van eerlijke en transparante belastingconcurrentie in de EU.

• Kwantificering van de omvang van de belastingontduiking en -ontwijking
De Commissie en Eurostat zullen samen met de lidstaten nagaan hoe een betrouwbare schatting kan worden gemaakt van de omvang van de belastingontduiking en -ontwijking. Er zijn steeds meer aanwijzingen dat belastingontduiking en -ontwijking wijdverbreid zijn en grote inkomstenverliezen veroorzaken. Tot nog toe zijn de omvang en de gevolgen van deze problemen evenwel nog niet nauwkeurig becijferd. Betrouwbare statistieken over de omvang en de gevolgen van deze problemen zouden helpen om de beleidslijnen doelgerichter uit te zetten.

• Intrekking van de spaarrichtlijn
De Commissie stelt voor om de spaarrichtlijn in te trekken, omdat deze inmiddels achterhaald is door ambitieuzere EU-wetgeving die een zo breed mogelijk toepassingsgebied vereist van de automatische uitwisseling van inlichtingen over financiële rekeningen, met inbegrip van aan spaargelden gerelateerde inkomsten. Door de intrekking van de spaarrichtlijn zal een gestroomlijnd kader voor de automatische uitwisseling van financiële inlichtingen worden gecreëerd en worden voorkomen dat er rechtsonzekerheid of extra administratieve lasten ontstaan voor de belastingdiensten en het bedrijfsleven.

Volgende stappen

De twee wetgevingsvoorstellen in dit pakket zullen het Europees Parlement ter raadpleging en de Raad ter goedkeuring worden voorgelegd. De lidstaten moeten uiterlijk eind 2015 overeenkomst bereiken over het voorstel over de fiscale rulings, zodat dit op 1 januari 2016 in werking kan treden. Aangezien de Europese Raad zelf in december 2014 de Commissie heeft verzocht met dit voorstel te komen, kan worden verwacht dat er volledige politieke bereidheid bestaat om tijdig een akkoord te bereiken.

De volgende mijlpaal wordt een actieplan inzake de vennootschapsbelasting, dat voor de zomer zal worden gepresenteerd. In dit tweede actieplan zal de nadruk liggen op maatregelen om de vennootschapsbelasting in de eengemaakte markt billijker en efficiënter te maken; daarbij zal onder meer de gemeenschappelijke geconsolideerde heffingsgrondslag voor de vennootschapsbelasting (CCCTB) opnieuw aan de orde komen en ook worden bekeken hoe nieuwe OESO/G20-acties om grondslaguitholling en winstverschuiving (‘BEPS’) te bestrijden, kunnen worden geïntegreerd in maatregelen op EU-niveau.