Brexit – het kan nog alle kanten op

Vorige week kreeg de Britse premier Theresa May in Salzburg te horen dat haar Brexitvoorstel niet acceptabel is. Het voorstel van May beoogt vrije goederenhandel met de EU (toegang tot de interne markt voor goederen) en daarmee ook het vasthouden aan veel EU-regels. Vrij verkeer van personen maakt er echter geen deel van uit. Die afwijzing in Salzburg kan eigenlijk niet echt een verrassing zijn geweest omdat de EU altijd duidelijk heeft gemaakt dat deelname aan de interne markt niet los kan worden gezien van het vrije personenverkeer. May heeft het vrije verkeer van personen niet opgenomen omdat dit een van de redenen was waarom de Britten voor leave hebben gestemd.

Inmiddels heeft May’s partijgenoot Boris Johnson een ander voorstel gelanceerd dat de komende dagen op een partijtop van de conservatieven wordt besproken. Johnson wil een volledige terugtrekking van het VK uit de interne markt en een nieuw handelsverdrag met de EU sluiten net zoals Canada dit onlangs heeft gedaan. Waar May halfslachtig is – het VK blijft zowel binnen als buiten de EU – is Johnson ondubbelzinnig; een “cleane” Brexit waarmee het VK net zo los komt te staan van de EU als elk ander land. Dit betekent echter dat er een harde grens zou moeten komen tussen Ierland en Noord-Ierland. Dit ligt gevoelig omdat een zichtbare grens zou kunnen leiden tot het weer oplaaien van geweld in die regio. 

EU-onderhandelaar Michel Barnier heeft aangegeven het voorstel van een apart handelsverdrag met het VK te kunnen accepteren onder de voorwaarde dat EU-regelgeving voor Noord-Ierland van toepassing blijft. Dit om een harde grens op het Ierse eiland te voorkomen. In dat geval zou er een grens tussen Noord-Ierland en de rest van het VK moeten komen. May wil dit niet omdat hierdoor de integriteit van het VK zou worden aangetast. Ook de protestantse Noord-Ierse partij DUP, die cruciale gedoogsteun geeft aan de regering van May, is hier mordicus tegen. Op het partijcongres van de conservatieven gaat het dus om de keuze tussen het voorstel van May (maar wie kan daar nog voor zijn nadat het door de EU zo duidelijk is afgewezen) en dat van Johnson en om de vraag of de grens met de EU in de Ierse zee komt of dat er douanehokjes komen in Crossmaglen, Rossinver en de andere grensdorpjes.

Een andere optie is die van een douane-unie maar hier zijn een regeringswissel en dus nieuwe verkiezingen voor nodig omdat alleen de Labourpartij er voorstander van is. Een douane-unie levert geen probleem op voor de Ierse grenskwestie (al moet nog worden vastgesteld voor welke goederen een dergelijke unie zou gelden) maar leave-stemmers zullen er niet blij mee zijn omdat het VK dan niet zelfstandig handelsverdragen met andere landen mag afsluiten en het nog steeds EU-regels en voorschriften moet accepteren.

Ook wordt er gesproken over een nieuw referendum waarbij het onduidelijk is of dit dan zou moeten gaan over de met de EU gesloten deal of nog een keer over het hele idee om uit de EU te stappen. Kortom, het kan nog alle kanten op met de Brexit.

Bron: ING Economisch Bureau