‘Box-3 belasting leidt tot ongewenste gedragseffecten’

Jurgen de Vries, voorzitter van de Bond voor Belastingbetalers: “De vermogensrendementsheffing heeft niets meer te maken met het heffen van een belasting over het rendement op vermogen. Sterker nog, de overheid dwingt met de vermogensrendementsheffing de belastingbetalers met een vermogen tot € 500.000 meer risico te nemen louter vanwege de belastingheffing. Daarnaast spoort de huidige vermogensrendementsheffing de burgers ook aan tot belastingontwijking. Indien de politiek zich bewust is van het feit dat de box-3 heffing ertoe leidt dat belastingbetalers zich in allerlei bochten wringen om hun belastingdruk in box-3 te verlagen, dan is de vraag hoe wenselijk het is om de vermogensrendementsheffing in zijn huidige vorm te handhaven.”

‘Box-3 is onrechtvaardig’

Bond voor Belastingbetalers: “Verreweg de meeste mensen hebben geen bezwaren tegen het betalen van belasting over hun vermogen. Tegelijkertijd zijn de deelnemers in meerderheid van mening dat de huidige box-3 belasting onrechtvaardig is. Het onrecht, en daarmee het ontbreken van draagvlak voor de vermogensrendementsheffing, is veelal gelegen in het tot 1 januari 2017 geldende uitgangspunt dat iedereen 4% rendement moet kunnen halen. Het is opvallend dat bijna alle deelnemers minder rendement op hun vermogen behalen dan de wetgever veronderstelt, zelfs in de gevallen die bereid zijn om meer risico te nemen.” Naarmate het vermogen toeneemt, toont het onderzoek aan dat de onrechtvaardigheid bij mensen vaker wordt omgezet in concrete gedragseffecten. Jurgen de Vries: “Indien je als overheid de spaarzaamheid van burgers continue afstraft, dan moet je niet verbaasd zijn dat de belastingbetaler ander gedrag gaat vertonen.”

Grootste pijn bij vermogen tot € 200.000

De gedragseffecten van de box-3 heffing zijn het meest zichtbaar bij de vermogens tussen de € 500.000 en € 1 miljoen. Deze groep vermogenden benut alle mogelijkheden om de box-3 belastingdruk te verlagen en/of het rendement op het vermogen te verhogen. De grootste pijn zit bij de groep spaarders met een vermogen tot ongeveer € 200.000. In deze groep bestaat het vermogen veelal uit overgespaard loon dat bestemd is als appeltje voor de dorst. Belastingplichtigen willen of kunnen daarmee vaak geen risico nemen. En vaak ontbreekt het ze aan kennis om de fiscale mogelijkheden te benutten om de belastingdruk te verlagen. Jurgen de Vries: “Als het uitgangspunt in ons fiscaal stelsel is dat de sterkste schouders de zwaarste last moet dragen, dan toont dit onderzoek aan dat de vermogensrendementsheffing averechts werkt.”

Box-3 belasting leidt tot gedragseffect

Een ruime meerderheid van de deelnemers aan het onderzoek haalt niet het rendement dat de wetgever veronderstelt. Daardoor is de belastingheffing niet zelden hoger dan het rendement. Met name bij de vermogens tot € 500.000 geeft 30% – 40% van de beleggers aan een risico te nemen louter vanwege de belastingheffing. Zonder belastingheffing zouden deze personen niet het risico hebben willen lopen dat ze nu lopen.

‘Hoog tijd voor nieuwe belasting op vermogen’

Het merendeel van de deelnemers met een vermogen onder de € 1 miljoen geeft de voorkeur aan een vermogensrendementsheffing die is gebaseerd op het werkelijk behaalde rendement. Een mogelijke verklaring hiervoor is dat een dergelijke belasting gunstiger uitpakt voor deze vermogenscategorieën. Als alternatief geven de meeste deelnemers ook aan geen principiële bezwaren te hebben tegen het handhaven van een forfaitair stelsel, mits het fictieve rendement in box-3 de werkelijkheid maar zo goed mogelijk benaderd. Een oplossing voor de herziening van de vermogensrendementsheffing is niet ingewikkeld, maar vereist vooral politieke daadkracht en het inzicht dat veel vermogen is opgebouwd door spaarzaam te leven.