Blockchain is cruciale bouwsteen

De zakelijke media staan de laatste tijd vol met artikelen die blockchain bijna dood verklaren. Het probleem is dat veel projecten niet de fase van ideeën en experimenteren ontstijgen. Sander van Loosbroek, Director Distributed Ledger Technology bij IT-bedrijf Cegeka, ziet het veel genuanceerder. “Voor ons is het nu geen enorme markt. Maar we hebben er wel een kernteam opzitten en dat blijft zo.”
 
Dat veel business cases misgaan komt niet door de techniek, stelt Van Loosbroek. “We zijn nooit technische problemen tegengekomen die we niet konden tackelen. Het is meer alles eromheen – de cultuur, de business case of de gebrekkige samenwerking met partners – waar de problemen ontstaan. Blockchain is nooit een probleem. Het kan deel zijn van de oplossing.”
 
Concrete cases en producten
Waar is blockchain nu eigenlijk geschikt voor? “Dat vragen te weinig mensen zich serieus af”, vindt Van Loosbroek. “Er zijn wel degelijk interessante stappen gezet en het wordt ook steeds duidelijker in welke industrieën we het moeten zoeken en in welke niet. Die kennis wordt nog niet zo gedeeld en dus worden onmogelijke combinaties bedacht, zoals blockchain en elektronische patiëntendossiers. De gegevens zijn strikt geheim en de techniek in beginsel volledig openbaar. Dat gaat niet de eerste toepassing worden.”
 
Blockchain is in de meeste gevallen nog niet in de productfase aangekomen. Een van de uitzonderingen is de sector trade finance. “Hier biedt het duidelijke voordelen omdat het partijen in staat stelt snel zaken te laten overeenkomen met een hogere mate van zekerheid dan in de papieren contracten. Blockchain gaat niet de bestaande processen veranderen, wat mensen vaak teleurstelt. Maar het is wel mogelijk nieuwe financiële producten te ontwikkelen op basis van blockchain. Bijvoorbeeld de oude letter of credit. Moeten we nog steeds een vel papier voor 1000 euro per stuk laten opmaken, of kunnen we het digitaal gaan doen? Daar zie je nu de eerste producten verschijnen, zoals KBC Wetrade of Kongo. Dat zijn interessante ontwikkelingen.”
 
“Maar hiermee is nog niet de heilige graal gevonden”, vervolgt Van Loosbroek, “want Wetrade gebruikt een gesloten netwerk waar banken zich op moeten aansluiten. Het onderscheidende vermogen van blockchain is nu juist dat het een open netwerk is. Met een gesloten blockchain creëer je dezelfde frictie die vandaag de dag ook al bestaat. Het frictieloos kunnen samenwerken met een hoge mate van zekerheid op een netwerk, dat is wat blockchain doet. Dat voordeel wordt niet uitgenut. Dat is natuurlijk typerend voor eerste versie implementaties.”

[avg-advertorial slug=”als-financial-aan-de-slag-met-blockchain-4-toepassingen”] 

Ook buiten de financiële sector zijn al mooie cases te rapporteren. “We zijn ook bezig bij een grote logistieke vervoerder waar een aantal problemen speelden. Een dergelijk bedrijf werkt met complexe contracten waarin staat vastgelegd wat wel en niet gefactureerd mag worden en tegen welke voorwaarden. Op basis daarvan worden facturen verstuurd en daar kruipen fouten in. Nu zijn er partijen opgedoken die de facturen controleren als een dienst. Wij hebben gezegd: met blockchain heb je deze partijen niet meer nodig en bespaar je veel geld. Middels slimme contracten, geprogrammeerd in een blockchain, haal je de fouten uit de facturen wat winst oplevert voor zowel het logistieke bedrijf als hun klanten. Middels een proof-of-concept hebben we aangetoond dat dit werkt en de bestuur heeft de verdere ontwikkeling inmiddels goedgekeurd.”
 
In dit voorbeeld zitten de belangrijkste voorwaarden waaraan een businesscase voor blockchain moet voldoen om kans van slagen te hebben. Van Loosbroek: “Ben je dienstverlenend bezig? Ben je intermediair tussen veel verschillende partijen? Zie je kansen om zaken met partners anders te organiseren? En wil je als organisatie voorop lopen in innovaties om zo onderscheidend vermogen op te bouwen? Dan is deze technologie zeker iets om naar te kijken. De vuistregel daarbij is; doe het op een open blockchain, tenzij het niet anders kan.”
 
Boekhouden via blockchain
Ook voor de administratie en auditing ziet Van Loosbroek mogelijkheden. Zo haalt hij standaard triple-entry bookkeeping aan wanneer hij college geeft. “Naast het registreren van een transactie aan twee zijden van je eigen balans wil je het eigenlijk ook weten wanneer je tegenpartij de transactie heeft verwerkt. Wanneer je dat doet, krijg je een gesloten systeem en is de boekhouding compleet. Dat zie je ook bij factoring. Wanneer je een factuur verkoopt, wil je ook een bevestiging kunnen registreren zodra die factuur verkocht is. Vandaag de dag wordt dat niet gedaan omdat de kosten te hoog zijn. Hier komt blockchain om de hoek kijken. Tegen hele lage kosten biedt het de zekerheid en hoge mate van betrouwbaarheid die men zoekt.”

Sander van Loosbroek: "De mogelijkheden van techniek gaan op zoek naar de problemen die het kan oplossen in de markt".
 
Maar van de grote accountingfirma’s zullen dergelijke innovaties niet komen. De reden hiervoor is simpel. Wanneer je een boekhouding kunt baseren op basis van bevestiging van de tegenpartij, dan wordt het controleren van zo’n boekhouding bijzaak. De betrouwbaarheid zit al ingeprogrammeerd in de infrastructuur. “Check de hashes in de blockchain en u bent klaar met uw controle”, lacht Van Loosbroek. “Maar vinden accountants dat zo prettig? Dacht het niet.”
 
Blockchain heeft dus wel degelijk het potentieel om industrieën te ontwrichten, net zoals het internet dat gedaan heeft en nog steeds doet. Omdat de potentiële impact zo groot is, gaat het dus niet zo snel. Maar triple entry bookkeeping gaat er op den duur komen, is de overtuiging van Van Loosbroek. Dit zal het eerste opduiken bij administraties waar de betrouwbaarheid het laagst is. “Bijvoorbeeld bij trustkantoren die offshore accounts managen voor multinationals. Dat zijn vaak fishy accounts, dus zullen de multinationals bereid zijn te investeren in een duurder systeem als dat de betrouwbaarheid verhoogd. Juist bij organisaties waar grotere twijfel bestaat gaat dit het eerst toegepast worden. De mogelijkheden van techniek gaan op zoek naar de problemen die het kan oplossen in de markt. Dat is een zoektocht en dat duurt eventjes. Zeker wanneer de mogelijkheden een fundamentele impact hebben op hoe zaken georganiseerd zijn. Veel start-ups die heel snel geld willen verdienen aan blockchain, komen daarom van een koude kermis thuis. Toch zijn start-ups wel nodig; daar komen de nieuwe ideeën vandaan.”
 
Toekomstvisie 2025
Van Loosbroek verwacht dat blockchain zich van grond gaat opwerken als nieuwe bouwsteen in de nieuwe generatie business applicaties. “Het is weliswaar zelf geen applicatie, maar kan dienen als bouwsteen voor een gedeelde intelligente infrastructuur. Bedrijven kunnen vergaand automatiseren door samen op zo’n platform te werken. In de praktijk werkt dat nog niet zo. Ieder bedrijf werkt met zijn eigen pakket. Maar dit is al aan het veranderen. Bijvoorbeeld, bedrijven die met SAP werken kunnen al samenwerken op een door SAP ontwikkeld blockchain-platform. Dit soort toepassingen gaan we veel meer zien.”
 
Het kan in alle hoeken en gaten opduiken, verwacht de blockchain-expert. “In de logistiek, op finance afdelingen in het order-to-cash proces, bij stemmingen op internationale aandeelhoudersvergaderingen, enzovoorts.” Wel zal de ontwikkeling plaats gaan vinden in de business-to-business markt. De business-to-consumer markt is te complex en gereguleerd. 
 
“De echte klapper gaat komen zodra eerste centrale bank fiat currency gaat aanbieden via blockchain”, aldus Van Loosbroek. “De centrale banken – waarvan geld het product is – kijken naar blockchain-technologie als een nieuwe vorm van geld. En dat is interessant, want dat betekent dat zowel de betalingen als de diensten kunnen samenkomen op één gedeelde infrastructuur. Zodra dat gebeurt, wordt het mogelijk geld frictieloos van de ene naar de andere partij te laten stromen. Bijvoorbeeld, het overdragen van een vrachtcontainer kun je automatisch laten lopen, zonder dat je eerst dagen hoeft te wachten op een stuk papier. Wanneer dat kan tegen lage kosten, dan zit je naar een revolutie te kijken. Dat is echt de slagroom op het toetje.”