Belastingdienst/FIOD intensiveert opsporing belastingfraude

door mr. Merijn van Leeuwen

Vervolg succes in de opsporing met € 17 miljoen extra
De bestrijding van internationale constructies, die worden gebruikt om belasting te ontduiken of om crimineel geld wit te wassen, is een belangrijk speerpunt voor het kabinet. De Staatssecretaris stelt dat zijn voorgangers meerdere successen hebben geboekt, zoals interventies bij banken (gericht op zwartspaarders) en diverse invallen wegens het vermoeden van witwassen gebaseerd op de Panama Papers. Met het beschikbaar stellen van € 17 miljoen hoopt de Staatssecretaris aan deze successen een vervolg te geven.

Verhoging opsporingscapaciteit Belastingdienst/FIOD
Die € 17 miljoen zal voornamelijk gestoken worden in het samenstellen van toegewijde teams met specifieke kennis. Het doel is om nieuwe medewerkers aan te trekken, zoals data-analisten, (forensische) accountants, controlemedewerkers, een fiscaal procesadvocaat en fiscalisten.

Daarbij is internationale samenwerking belangrijk bij de bestrijding van verhuld vermogen. Momenteel werkt de Belastingdienst al binnen diverse organen van de OESO en EU samen op bijvoorbeeld het gebied van informatie-uitwisseling. Daarnaast is een ‘Joint Chiefs of Global Tax Enforcement’ opgericht. Een samenwerkingsverband tussen de FIOD, de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk, Canada en Australië om internationale en grensoverschrijdende fiscale- en financieel-economische criminaliteit te bestrijden.

De uitwisseling van informatie zorgt voor enorme datastromen. Deze datastromen dienen uiteraard eerst ontsloten en op Nederlands heffingsbelang geanalyseerd te worden. Daarna volgt de fase van verrijking van de voor toezicht en opsporing relevante data. Dit vergt veel capaciteit van de Belastingdienst (waaronder de FIOD).

Waar ligt de focus van de Belastingdienst bij opsporing?
De Belastingdienst zal zich de komende tijd met name gaan focussen op:
– ingewikkelde structuren waarbij de vestigingsplaats wordt verhuld;
– zaken waarbij belastingplichtigen op voorhand weigeren informatie te verstrekken; en
– zaken waarbij intensief gebruik wordt gemaakt van deskundige facilitators, zoals advocaten en adviseurs.

Vooral punt 3 roept vragen op. Wanneer is sprake van een deskundig facilitator? En bestaat per definitie een verdachte situatie als intensief gebruik wordt gemaakt van een advocaat of adviseur? Die laatste vraag moet wat mij betreft in ieder geval met ‘nee’ worden beantwoord. Dit kan overigens wel betekenen dat u onterecht wordt aangeschreven.

Er komt meer transparantie, maar wat betekent dit?
De Staatssecretaris heeft toegezegd dat er meer transparantie zal komen. De vraag is wat hier precies mee wordt bedoeld. Is de Staatssecretaris van plan om regelmatig en publiekelijk verantwoording af te leggen over de genomen stappen en de nog te nemen stappen in de opsporing? Gelet op de laatste zin in zijn brief lijkt het daar wel op. Ik kan dat alleen maar toejuichen.

Of bedoelt hij dat de Inspecteur gedurende een procedure meer open kaart zal spelen? Ook dit juich ik toe. Dit zou een hoop procedures schelen die gaan over de op de zaak betrekking hebbende stukken en geheimhouding. Wellicht dat de Staatssecretaris daar nog wat duidelijkheid over kan geven.

Frauderende belastingplichtigen hangt strafrecht boven het hoofd
De intentie bestaat om niet alleen in woord maar ook in daad, tijdig, gepast en indien mogelijk preventief op te treden. Waarbij de strafrechtelijke aanpak niet wordt geschuwd. Het Openbaar Ministerie is derhalve ook als belangrijke ketenpartner aangesloten bij dit project.
Maar wat betekent dit nu voor belastingplichtigen? Dat het strafrecht als een zwaard van Damocles boven hen hangt? In hoeverre kan dan van belastingplichtigen nog worden verwacht, dat op een informatieverzoek van de fiscus antwoord wordt gegeven? Niemand is namelijk gehouden mee te werken aan zijn eigen veroordeling. In rechtspraak van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) is dit al diverse keren uitgemaakt (zie bijvoorbeeld Shannon vs. UK, EHRM 4 oktober 2005, no. 6563/03).

De Hoge Raad heeft tot dusver de lijn van het EHRM niet willen volgen. Komt dat doordat het EHRM nog niet heeft beslist in een Nederlands geval? Mogelijk komt daar eind 2018 of begin 2019 verandering in. Er is namelijk een Nederlandse casus aanhangig bij het EHRM (De Legé vs. The Netherlands, 58342/15), die gaat over deze problematiek. Deze zaak is op 24 november 2017 ontvankelijk verklaard.

Conclusie
Voor de investering werd ook al in specialistische teams samengewerkt door diverse diensten. Het lijkt erop dat men met de investering van € 17 miljoen een volgende stap wil zetten in dit proces. Ik ben van mening dat men vooral een signaal wil afgeven: belastingfraude wordt niet getolereerd en zal hard worden aangepakt!

Twijfelt u aan uw huidige belastingpositie of wilt u schoon schip maken, schakel dan tijdig een advocaat in die deskundig is op het gebied van belastingen. En ook al was de leugen nog zo snel, er is altijd een weg om eruit te komen. Neem bij vragen vrijblijvend contact met mij op.

Mr. Merijn van Leeuwen van FT-Advocaten te Amsterdam is fiscaal specialist bij Fiscaalconsult. Zijn specialisme(n): Fiscale procedures, fiscaal boete- en strafrecht, inkeerregeling, Wwft en discussies omtrent de fiscale woonplaats van natuurlijke en rechtspersonen.