Belangrijkste veranderingen voor accountants in pensioensector

De transitie naar het nieuwe pensioenstelsel brengt niet alleen veranderingen met zich mee voor deelnemende pensioenspaarders en de pensioensector maar ook voor accountants. Zo moet de accountant de kwaliteit van de data beter controleren en ook vereist het zogenoemde ‘invaren’ kennis en expertise. Omdat de focus in het nieuwe stelsel verschuift naar individuele pensioenvermogens, vereist dit een benadering van de controle, die meer aandacht heeft voor de juistheid en volledigheid van individuele deelnemersgegevens. Accountants moeten zich aanpassen aan deze nieuwe controlemethodologieën en ook moeten zij omgaan met verhoogde complexiteit en verantwoordelijkheden.

• Nieuwe pensioenstelsel vereist ander en meer werk van de accountants
• Complexiteit vraagt om samenwerking van accountants met andere disciplines
• Accountants lopen risico door tijdsdruk en reputatierisico’s bij de implementatie

Met de deadline van 1 januari 2028 staan accountants onder grote tijdsdruk om de transitie zorgvuldig te voltooien, waarbij fouten aanzienlijke reputatierisico’s met zich meebrengen.

De overgang naar het nieuwe pensioenstelsel heeft de rol van de accountant aanzienlijk uitgebreid, zo stelt NBA in een vandaag verschenen rapport. Naast de reguliere controle van de jaarrekening, krijgt de accountant nu ook twee wettelijke taken toebedeeld in het transitieproces:

1. Beoordeling van de datakwaliteit
2. Controle van het invaarproces

1. Datakwaliteit

Een van de belangrijkste taken voor accountants in het nieuwe stelsel is het ondersteunen van de bestuurders van de 170 pensioenfondsen in ons land bij het vaststellen van de datakwaliteit. Hiervoor is het raamwerk Kader Datakwaliteit ontwikkeld, dat zes stappen omvat om de juistheid en volledigheid van deelnemersgegevens te waarborgen. Hiervoor is een gedetailleerd werkprogramma ontwikkeld, afgestemd met De Nederlandsche Bank (DNB). Hoewel de accountant geen verplichting heeft om zekerheid te geven over de datakwaliteit zelf, rapporteert hij wel zijn bevindingen bij de uitgevoerde werkzaamheden die nodig zijn om richting het nieuwe stelsel te gaan.

2. Controle van het invaarproces

De tweede cruciale taak voor accountants betreft de controle van het invaarproces. Hierbij moet de accountant vaststellen dat het vermogen van het pensioenfonds correct wordt omgezet van het oude naar het nieuwe stelsel. Bij deze controle werkt de accountant nauw samen met certificerende actuarissen. Deze samenwerking is essentieel voor het controleren van complexe berekeningen en het toepassen van voorrangsregels bij de vermogensomzetting. [Artikel gaat verder na de volgende alinea]

Diepgaande kennis vereist

De NBA wijst er op dat de transitie naar het nieuwe pensioenstelsel van accountants een begrip van de nieuwe regelgeving vereist, berekeningsmethoden en IT-systemen. In veel gevallen vraagt om bijscholing en specialisatie binnen accountantskantoren. Zo worden –vanwege het belang van de juiste data in IT-systemen– onder meer de IT-audits in de pensioensector steeds belangrijker. Volgens de koepel kunnen sommige taken zelfs beter worden uitgevoerd door gespecialiseerde IT-auditors in plaats van traditionele accountants.

Multidisciplinaire aanpak

Maar de complexiteit van de pensioentransitie vereist meer dan alleen een beoordeling van data in IT-systemen. Het vergt ‘een multidisciplinaire aanpak’. Accountants moeten naast  IT-specialisten namelijk ook samenwerken met actuarissen, juristen en andere experts die gezamenlijk alle aspecten beoordelen die bij de transitie van het oude stelsel naar het nieuwe stelsel komen kijken. [Artikel gaat verder na de volgende alinea].

Reputatierisico’s

Met de toegenomen verantwoordelijkheden komen ook grotere reputatierisico’s voor accountants. Fouten of onvolkomenheden in de controle kunnen verstrekkende gevolgen hebben voor zowel de accountant als het pensioenfonds.

Tijdsdruk en planning

Met de deadline van 1 januari 2028 voor de volledige implementatie van het nieuwe stelsel, staan accountants onder aanzienlijke tijdsdruk. Dit vereist zorgvuldige planning en efficiënte uitvoering van controlewerkzaamheden. Accountants moeten hun werkzaamheden daarom faseren om aan alle vereisten te voldoen binnen de gestelde termijnen. Dit kan leiden binnen accountantskantoren leiden tot een herverdeling van resources en aanpassing van controleplanningen.[Artikel gaat verder na de volgende alinea]