BDO voorziet tekort van 1,1 miljard voor gemeenten

Gemeenten hebben over twee jaar niet meer genoeg geld om hun wettelijke taken uit te voeren. Dat blijkt uit de Benchmark Nederlandse gemeenten van BDO. Grote maatschappelijke opgaven zoals de energietransitie en de woningbouw komen als eerste onder druk te staan. In totaal verwachten gemeenten in 2026 een gezamenlijk tekort van 1,1 miljard euro.

BDO presenteert ieder jaar een benchmark waarin zij kijkt naar de financiële gezondheid van gemeenten. Dit op basis van de jaarrekeningen en de meerjarenbegrotingen. Op korte termijn ziet het er nog goed uit voor gemeenten. In 2022 had slechts acht procent van de gemeenten een tekort. Het financieel overschot was dat jaar ook flink. Soortgelijke resultaten worden verwacht voor 2023. 

'De balans is zoek'

Net als  concludeert BDO echter dat de komende jaren een tekort zal komen. “De taken en opgaven van gemeenten nemen toe, terwijl de financiële middelen afnemen. De balans is zoek”, constateert Rob Bouman, partner Audit & Assurance bij BDO.

BDO voorspelt dat die gebrekkige balans leidt tot het niet uitvoeren van taken. Het aantal gemeenten dat een onvoldoende krijgt als rapportcijfer voor de financiën verachtvoudigt ten opzichte van de benchmark van vorig jaar. Ruim tachtig procent van de gemeenten heeft vanaf 2026 een negatief saldo. Dat punt wordt bereikt in 2026, aldus BDO. 

Onzekerheid over het geld

Over het geld voor de gemeente komt vaak tot het laatste moment onzekerheid. Wethouders en de VNG, die BDO heeft benaderd hierover, zeggen allemaal dat het rijk meer duidelijkheid moet geven over de toekomstige financiële positie van gemeenten.

Dit gaat voorlopig niet veranderen, aldus BDO. “Er is nog geen overeenstemming over de uitwerking van de nieuwe financieringssystematiek vanuit het Rijk. Een lange formatie kan zelfs betekenen dat gemeenten ook bij het opstellen van de begroting 2025–2028 nog geen duidelijkheid hebben over het financieel perspectief vanaf 2026”, aldus Bouman in Binnenlands Bestuur. 

Bezuinigen op de WMO

“‘Niet alleen over geld praten maar vooral de opgave centraal stellen. Op dit moment lijkt geld nog geen belemmerende factor, maar als het zo blijft is dat over twee jaar wel het geval. Dan moeten gemeenten gaan bezuinigen op dingen als de WMO en het onderhoud van de openbare ruimte.”