AFM: Steeds minder accountantsorganisaties met vergunning

De AFM presenteert in het rapport een feitelijke analyse van de markt van accountantsorganisaties over de periode 2010 tot en met 2014. Voor deze analyse is gebruik gemaakt van de uitkomsten van de AFM Monitor Accountantsorganisaties (Monitor), waarin de accountantsorganisaties met een vergunning informatie‎ over zichzelf en hun wettelijke controles verstrekken.

De AFM constateert deze vijf opvallende trends:

1. Dertien procent afname ‎accountantsorganisaties met vergunning
 
Het aantal vergunninghouders is teruggelopen van 475 in 2010 naar 413 in 2014. Deze afname komt onder andere door het toegenomen aantal verzoeken tot intrekking van vergunningen door accountantsorganisaties die geen wettelijke controles verrichten. De AFM heeft de bevoegdheid gekregen een vergunning in te trekken als een organisatie de voorafgaande drie jaren geen wettelijke controle heeft uitgevoerd. De AFM verwacht dat het aantal accountantsorganisaties dat geen wettelijke controles verricht de komende tijd verder zal afnemen.

2. Kwaliteits‎onderzoek bij OOB-accountantsorganisaties relatief minder frequent dan bij niet-OOB-accountantsorganisaties

Het percentage wettelijke controles bij niet-OOB-controlecliënten waarop in 2014 een OKB is verricht was voor de OOB-accountantsorganisaties 15,8 procent en voor de niet-OOB-accountantsorganisaties 27,5 procent. Omdat de werkgroep ‘Toekomst accountantsberoep’ van de NBA in september 2014 heeft voorgesteld het aantal OKB’s te verhogen, verwacht de AFM een toename van het percentage wettelijke controles waarop een OKB wordt verricht. De AFM constateert dat waar de niet-OOB-organisaties in 2014 op 13,5 procent van de wettelijke controles een intern kwaliteitsonderzoek uitvoeren, dit percentage voor de OOB-organisaties 1,9 procent is. De AFM verwacht dat accountantsorganisaties, als gevolg van de toegenomen druk op de kwaliteit van wettelijke controles, meer interne kwaliteitsonderzoeken zullen uitvoeren.
 
3. Verdubbeling aantal accountantsorganisaties geconfronteerd met vermoeden van fraude bij controlecliënten

Het aantal accountantsorganisaties dat geconfronteerd wordt met een vermoeden van fraude bij controlecliënten is gestegen van 16 accountantsorganisaties in 2010 naar 31 in 2014. Op grond van nieuwe Europese regelgeving dienen OOB-accountantsorganisaties vanaf medio 2016 niet alleen in geval van onvoldoende opgevolgde fraude een melding te doen, maar ook in geval van andere onregelmatigheden die onvoldoende door een OOB-controlecliënt zijn opgevolgd. De AFM verwacht daarom in de toekomst een toename van het aantal meldingen over dit soort onregelmatigheden bij OOB-controlecliënten.

4. Zes procent toename marktaandeel wettelijke controles niet-OOB-accountantsorganisaties

Het marktaandeel van wettelijke controles van niet-OOB-accountantsorganisaties is gestegen van 28 procent in 2010 naar 34 procent in 2014. Deze toename gaat vooral ten koste van het marktaandeel van de vier grootste accountantsorganisaties, de zogenoemde Big Four (van 56 procent in 2010 naar 52 procent in 2014). De OOB-accountantsorganisaties geven aan afscheid te nemen van meer risicovolle controlecliënten, bijvoorbeeld waar sprake is van een beperkte interne beheersingsomgeving of waar de overeengekomen prijs onvoldoende ruimte biedt voor een controle van goede kwaliteit. Deze controlecliënten komen ook bij niet-OOB-organisaties terecht. De AFM ziet hier wel een uitdaging voor de niet-OOB-kantoren om deze wettelijke controles kwalitatief goed uit te voeren.

5. Prijsdruk zichtbaar bij wettelijke OOB-controles Big Four na periode van prijsstijging

De gemiddelde prijs van een OOB-controle verricht door de Big Four accountantsorganisaties is tussen 2010 en 2013 toegenomen van € 106.000 naar € 161.000, waarbij de omzet stabiel is gebleven. De AFM ziet in de Monitor in de periode 2013-2014 een daling van de gemiddelde prijs van een wettelijke OOB-controle naar € 139.000. Ook in diverse media viel te lezen dat in 2014-2015 de gemiddelde prijs voor een wettelijke OOB-controle omlaag is gegaan. Mogelijke oorzaken zijn scherper geprijsde offertes die accountantsorganisaties uitbrengen als gevolg van toegenomen concurrentie. Ook speelt in sommige gevallen de herziening van de reikwijdte van de controle een rol. Het afgelopen jaar zijn veel OOB-controlecliënten van accountantsorganisatie gewisseld. Deze cliënten lopen daarbij vooruit op de verplichte kantoorroulatie die vanaf 1 januari 2016 in Nederland geldt. De eerste effecten van kantoorroulatie zijn wellicht zichtbaar. De toegenomen concurrentie is positief. Tegelijkertijd mogen‎ de noodzakelijke investeringen in kwaliteit door accountantsorganisaties niet in het gedrang komen. De AFM zal de komende jaren de ontwikkeling van de gemiddelde prijs van een OOB-controle volgen.

De Monitor

Deze Monitor is één van de toezichtinstrumenten die de AFM gebruikt voor het uitvoeren van het doorlopend toezicht op accountantsorganisaties. In de Monitor verstrekken accountantsorganisaties jaarlijks informatie aan de AFM. Deze informatie gebruikt de AFM voor haar toezicht op accountantsorganisatie. De AFM moet op basis van Europese wetgeving vanaf 2016 ten minste elke drie jaar een verslag opstellen over de ontwikkelingen in de accountancymarkt. Daarom blijft de toezichthouder de komende jaren accountantsorganisaties via de Monitor om informatie verzoeken.

Dashboard 2015 Verandering en verbetermaatregelen

De AFM zal naar verwachting op 15 oktober een rapport publiceren met een dashboard over de voortgang van de verandering en verbetermaatregelen door de OOB-accountantsorganisaties. Dit naar aanleiding van het NBA-rapport ‘In het publiek belang’ en het AFM-rapport inzake de kwaliteit van de wettelijke controles van de Big Four accountantsorganisaties van eind september 2014.

• Sector in beeld, marktanalyse accountantsorganisaties 2010 – 2014