‘Meer concurrentie leidt tot meer kredietmogelijkheden MKB’

Meer spelers en een ruimer aanbod van krediet

De kredietcrisis leidde de tot zeer omvangrijke en zware extra maatregelen voor banken. Maar ook voor die tijd nam de regeldruk in de financiële sector al toe. Jan ten Hoopen, collegevoorzitter van Actal: ‘De strakke regulering van financiële instellingen heeft een prijs. Er is weinig ruimte voor kleine banken in Nederland. En toetreders worden ontmoedigd om zich op deze markt te begeven. Dit leidt tot beperkte mededinging. En dat leidt weer tot minder goede financiële dienstverlening, met minder kredietmogelijkheden voor met name kleine bedrijven. De vraag is of we de stabiliteit van de financiële sector niet op een andere manier, tegen een minder hoge prijs kunnen bewerkstelligen.’

Sommige banken zijn ‘too big to fail’, andere ‘too small to comply’

De zware eisen wegen voor kleine financiële instellingen in verhouding zo zwaar, dat er onder een bepaalde minimumomvang nauwelijks bestaansmogelijkheden zijn. Dit ‘too small to comply’-effect heeft een negatieve invloed op de kredietverlening aan MKB-bedrijven. Het leidt bovendien tot een bancaire sector met alleen maar banken die te groot zijn om om te vallen (‘too big to fail’). Dat maakt het financiële stelsel als geheel kwetsbaar voor grote schokken. Voor meer diversiteit in het aanbod van kredieten moeten nieuwe, grote én kleine spelers toetreden tot de financiële markt. Actal adviseert om uitzonderingen te maken voor kleine, innovatieve of gespecialiseerde banken. En hen extra ondersteuning te geven, bijvoorbeeld door actief mee te denken bij de vergunningaanvraag.

Minder strenge regels

De regels schrijven voor dat banken een bepaald eigen vermogen moeten aanhouden. Een hoger eigen vermogen vergroot immers de weerbaarheid van de instelling. Maar het eigen vermogen is ook bedoeld voor de afwikkeling van de instelling bij een faillissement. De risico’s bij faillissement kunnen op twee manieren worden verlaagd. Ten eerste door méér eigen vermogen aan te houden. Ten tweede door strengere regels. Actal adviseert om toetreders die een hoger eigen vermogen aanhouden, tegemoet te komen met lichtere eisen. Wie meer eigen vermogen inbrengt, hoeft dan aan minder strenge regels te voldoen. En omgekeerd: wie weinig eigen vermogen inbrengt, moet dit compenseren door te voldoen aan strengere eisen. Actal: ‘De verplichte inbreng van het eigen vermogen kan voor kleinere financiële instellingen een toetredingsbarrière vormen. Echter, een individuele, kleine financiële instelling vertegenwoordigt een geringer systeemrisico dan een grote instelling. De vraag is dan ook of het nodig is om voor beide typen instellingen alle risico’s geheel af te dekken. Het kan volstaan om voor een kleine, nieuwe toetreder de eigen-vermogenseisen uitsluitend te baseren op de kosten van afwikkeling bij een faillissement. Dit betekent dat DNB maatwerk in toezicht kan leveren. De eigen-vermogenseisen zijn dan passend bij het bedrijfsmodel van de nieuwe bank en de risico’s die daarbij horen.’

Uitzonderingen voor het MKB

Sinds de kredietcrisis ervaren MKB-bedrijven dat het moeilijker is om krediet te verkrijgen. Knellende regelgeving is daarvoor één van de oorzaken. Het onderzoek van Actal laat zien dat de wet geen belemmerende of kostenverhogende verplichtingen oplegt die specifiek gelden voor het verlenen van krediet aan het MKB. Wel maken banken kosten voor algemene verplichtingen, zoals de ‘screenings’ voor de Sanctiewet en de ‘meldingen van ongebruikelijke transacties’ voor de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme. En deze kosten zijn in verhouding hoger voor kredieten aan kleine bedrijven. Daarom adviseert Actal om nieuwe methodes te ontwerpen voor de wettelijke detectie en screening in het MKB-segment. De uitdaging is om – speciaal voor het MKB – goede indicatoren te ontwikkelen en de processen te vereenvoudigen, zodat de overheid wel goed geïnformeerd blijft, maar de kosten van kredietverstrekking omlaag kunnen. Elementen die hierbij een rol kunnen spelen, zijn standaardisatie en transparantie van gegevens en kenmerken.

• Advies Actal
• Rapport EY: Regeldruk bij kredietverstrekking