Accountants voor de tuchtrechter in fraudezaak Imtech

Zaaknummers: 18/1193, 18/1194, 18/1195, 19/1108, 19/1109 en19/1110

De techreus Imtech draaide ooit een omzet van 5 miljard euro maar viel in 2015 om na ontdekking van grootschalige fraude.

De drie accountants stonden in september 2019 ook al voor de tuchtrechter in dit omvangrijke dossier. Een werd berispt, de andere twee voor 1 en voor 3 maanden geschorst. Zowel de klagende curatoren als de beklaagde accountants gingen in beroep, maar tot een zitting kwam het nog niet. In die tuchtklacht stonden de feiten uit 2011 centraal, in de nieuwe tuchtzaak die uit 2012 tot en met januari 2013. 

De twee dagen die de Accountantskamer voor de tuchtzaak uittrekt, draaien vooral om het project Adventure World Warschau (AWW). Dit Poolse themapark was met een waarde van 680 miljoen euro de grootste opdracht ooit die Imtech uit zou voeren. Zo ver kwam het niet: in de zomer van 2015 viel Imtech om. Het wordt gezien als het grootste naoorlogse faillissement in ons land. Een van de belangrijkste oorzaken van dit faillissement was juist grootschalige fraude bij het Poolse themapark.

Verwijten
De tuchtzaak waarvoor de Accountantskamer komende week twee dagen uittrekt, draait voor een groot deel om de zogeheten 'promissory notes'. De notes zijn een type wissel dat in Polen wordt gebruikt. Opdrachtgever Las Palm zou Imtech voor het project rond het themapark een bedrag van 147,6 miljoen euro in drie tranches betalen. Deze wissels werden door Imtech in juni en juli 2012 als 'geldmiddelen en kasequivalenten' geboekt. Deze cijfers werden vervolgens op 31 juli dat jaar met een persbericht naar buiten gebracht. Ook bracht Imtech halfjaarcijfers naar buiten. Toen al zou Imtech geweten hebben dat de vooruitbetalingen waren uitgesteld. Zolang niet al het land voor het themapark verkregen was, wilde de financier uit Saudie-Arabië immers niet betalen.

Maar zijn deze geldwissels wel als 'kasgeld' te zien? De AFM vond van niet en legde de CEO van Imtech een boete van een half miljoen euro op. Imtech stapte naar de rechter en de rechtbank in Rotterdam gaf de CEO gelijk. De AFM ging vervolgens in beroep bij het College van Beroep voor het bedrijfsleven. Het College zette in haar oordeel nauwgezet uiteen waarom ze vindt dat de 'promissory notes' ten onrechte als 'cash' zijn gerubriceerd. Tegelijk met het uitgeven ervan werden afspraken gemaakt over de daadwerkelijke betaling gedurende de looptijd hiervan. ,,Alleen al daaruit blijkt dat de promissory notes zelf, ook voor de betrokken partijen, geen betaling in de zin van 'kasgeld' waren; ze waren bedoeld om als een vorm van zekerheid voor de uiteindelijke betaling te dienen'', concludeert het College. 

Mochten ze dan wel als 'kasequivalent' geboekt worden? Een voorwaarde hiervoor is dat de wissel snel geliquideerd kan worden. Een andere voorwaarde is dat de waarde niet aan wezenlijke schommelingen onderhevig mag zijn. Aan beide voorwaarden werd niet voldaan. Daadwerkelijke betaling van het bedrag waarvoor de beide opeenvolgende promissory notes waren uitgegeven ,,hing immers af van het kunnen beschikken over financiering door AWW. Zolang dat niet het geval was kon er niets worden geïncasseerd en was de waarde van de promissory notes zo goed als nihil'', concludeert het College.

Ook hebben twee van de drie accountants de juiste betekenis van de promissory notes gemist, stellen de klagers. In november 2012 verscheen een rapport van analisten van ABN Amro dat op problemen bij Imtech duidde. De accountants reageerden hier onjuist op, zo luidt het verwijt. De accountants wordt tevens verweten dat zij niet hebben aangedrongen op een nader onderzoek naar het hoe en waarom van de foutieve verwerkingswijze van de promissory note en naar de vraag of sprake was van een opzettelijke fout, dan wel fraude. De derde accountant wordt verweten dat hij in zijn rol als opdrachtgerichte kwaliteitsbeoordelaar niet heeft aangedrongen op verdere acties van beide accountants op deze punten. De klagers in deze procedure zijn de curatoren van Imtech. Het faillissement is overigens nog altijd niet afgewikkeld. Uit het meest recente faillissementsverslag blijkt dat er een schuld in de boedel is overgebleven van zeker 1,5 miljard euro.

Op de eerdere tuchtzaak benadrukten de advocaten van de beklaagden dat het juist de accountants waren die de fraude bij Imtech ontdekten. Ze misten geen fraudesignalen omdat die er niet waren. Omdat het met Imtech slecht afliep, zal de accountants dan ook het nodige te verwijten zijn, zo is de gedachtengang. En dat is te kort door de bocht, aldus de twee raadslieden.

De tuchtzaak dient maandag en dinsdag in het gerechtsgebouw in Zwolle.