Accountants bezorgd over grotere bevoegdheden AFM

Accountants maken zich zorgen over de groeiende bevoegdheden van de AFM om allerhande data op te vragen van accountantskantoren. Deze grotere macht voor de toezichthouder gaat geregeld worden in de Wet toezichtondersteunende rapportage AFM. Het voorstel voor deze wet is opengesteld voor consultatie.

• De Wet toezichthoudende rapportage AFM geeft de toezichthouder grote bevoegdheden om data op te vragen
• Accountantskantoren maken zich daar grote zorgen over
• Ze vrezen het lukraak opvragen van allerhande data die ook gevoelige klantinformatie bevatten
• De wet kan tot lastenverzwaring leiden zonder dat die bijdraagt aan efficiënt toezicht

“In haar wetgevingsbrief 2024 neemt de AFM immers een duidelijk voorschot naar (verdere) uitbreiding van datagedreven toezicht en daarmee van data-uitvragen aan accountantsorganisaties door de AFM”, zo reageert Diana Clement van SRA in de consultatieronde.

Jaarlijkse en grootschalige rapportageverplichtingen

Clement schrijft zorgen hebben “ten aanzien van het opleggen van jaarlijkse, grootschalige en specifieke rapportageverplichtingen waarin gevraagd wordt om gedetailleerde, potentieel herleidbare en/of granulaire data over (in het geval van de accountancysector) individuele klanten/wettelijke controles, individuele accountantsorganisaties en individuele professionals.”

De SRA-voorzitter maakt ook bezwaar tegen het lukrake karakter van de mogelijke uitvragen. “Accountantsorganisaties wordt ook verzocht data en informatie met de AFM te delen in het kader van de themaonderzoeken die de toezichthouder uitvoert vanwege de kwaliteitstoetsingen in het kader van het Wta-toezicht. Aangezien het gaat om onderzoeken met wisselend thema, zijn de data-uitvragen van de AFM telkens anders.”

Ook data nodig voor onderzoek

“Bovendien kunnen deze themaonderzoeken ook dermate ingestoken of uitgevoerd worden, bijvoorbeeld in samenwerking met andere toezichthouders zoals het Bureau Financieel Toezicht (BFT), dat ook andere niet aan het wettelijke controledomein gerelateerde data wordt uitgevraagd en ter beschikking komt van de AFM.”

Clement vraagt zich af of de beoogde wet wel zin heeft. “Het is de vraag of uitbreiding van datagedreven toezicht leidt tot de juiste impact en effecten in het toezicht, of de voorgestelde uitbreiding leidt tot kwalitatief hoogwaardige analyses met het oog op de handhaving van wettelijke normen én van niet-wettelijke normen, en of dat toezicht proportioneel is.”

NBA: beschikbaarheid data een knelpunt

Ook de NBA toont zorgen over de wet in wording. De beroepsorganisatie ziet problemen met de borging van de proportionaliteit van de dataverzoeken, de beschikbaarheid van data, de administratieve lasten, het gebruik van de data door de AFM en het uiteindelijke politieke belang van de jacht op data.

Kantoren leggen op allerlei manieren hun data vast. De NBA vraagt zich af of de AFM die wel onderling kan vergelijken. “Specifieke data-rapportages moeten slechts kunnen worden gevraagd voor die onderwerpen waarvoor er reeds een verplichte data-vastlegging geldt op grond van andere wettelijke bepalingen”, schrijft de NBA.

Reactie AFM: dit is nodig

De AFM stelt in een reactie dat de data-inzameling nodig is voor effectief toezicht. “In een sector die in snel tempo digitaliseert en beschikt over een grote hoeveelheid data is effectief datagedreven toezicht belangrijk. De AFM is een risicogestuurde toezichthouder. Dit betekent dat wij onze middelen zoveel mogelijk inzetten op de grootste (potentiële) risico’s in de markt. Fijnmazigere data stellen de AFM in staat om meer risico’s te zien, effectiever de markt te onderzoeken en interventies nog beter te onderbouwen.”

NBA botst met AFM over toezicht op kantoren