Accountant verwikkeld in fraudezaak met teststraten coronapandemie

Een forensisch accountant van Grant Thornton moet zich komende week voor de tuchtrechter verantwoorden nadat hij in opdracht van de rechtbank Amsterdam onderzoek deed naar de administratie van een exploitant van coronateststraten. De accountant ontdekte geen fraude, waar Stichting Open Nederland (SON) dat nu wel lijkt te zien.

Enkele honderden miljoenen euro’s gaf de overheid uit aan Covid-19-teststraten die vanaf maart 2021 overal in het land werden geopend. Diverse ondernemers sloegen de handen ineen om het zogeheten ’testen voor toegang’ en ’testen voor vertrek’ mogelijk te maken. Het land ging die maanden langzaam van het slot. Met een negatief testbewijs, of een bewijs van vaccinatie, kon men weer voorzichtig naar instellingen en feesten.

Tunica Trading BV, Dutch Medicals BV en Benivi BV sloten een samenwerkingscontract waarna ze vijftien locaties openden voor testen-voor-vertrek en in Noord- en Oost-Nederland acht locaties voor testen-voor-toegang . Al snel bleek het testsysteem te haperen. Zo waren er grote corona-uitbraken na discotheekbezoeken in onder meer Enschede en Leiden, meldden media in de zomer van 2021. De tests bleken vaak niet goed uitgevoerd, met valse testresultaten tot gevolg.

Niet gehouden aan de voorwaarden
De ondernemers die zich inschreven voor deze miljoenenopdrachten moesten zich aan door de stichting Open Nederland (SON) uitgevaardigde voorwaarden houden. Een ervan was dat een geregistreerde huisarts minstens eenmaal per week elke teststraat moest bezoeken. Uit interne documenten, in handen van de redactie, blijkt dat dit niet of nauwelijks gebeurde.

Ook het testpersoneel kreeg niet altijd de juiste training, blijkt uit navraag bij oud-medewerkers van die teststraten. “Ik zelf heb een uitleg van een kwartier gekregen, en heb daarna één keer mogen oefenen op een collega. Daarna geloofde men het wel”, meldt een van hen. De man, die anoniem wil blijven (naam bekend bij de redactie), werkte op de teststraat aan de Bornholmstraat in Groningen. Op de locatie in Leeuwarden zou aanvankelijk helemaal geen training zijn aangeboden.

 52 doden
In beginsel kunnen 52 personen onnodig zijn overleden als gevolg van wanprestaties van de onderaannemers die geen arts inzetten en vervolgens miljoenen factureerden voor niet-geleverde zorg, schrijft de klager aan de Accountantskamer. Een serieuze zaak dus, die echter vooral om geld draait.

De klager en de bestuurder van Tunica BV raken in 2021 met elkaar gebrouilleerd. Volgens de klager omdat hij niet mee wenste te werken aan fraude, waarna hij uit het samenwerkingsverband stapt.

Keiharde fraude
Tegenover de 18 miljoen euro die SON had overgemaakt stond als verplichting dat het samenwerkingsverband haar medewerkers ruim 97.000 uren had laten werken. Ze kwamen echter niet voorbij de 61.000 uren. Daarop zou besloten zijn de uren die ze stand-by stonden en dus niet werkten wel gewoon in facturen te verrekenen. De accountant die meewerkte aan deze constructie en het zelf in interne gesprekken al “keiharde fraude” noemde, is in 2023 door de Accountantskamer berispt.

De klager en Tunica BV zijn ook in een civiele zaak met elkaar verwikkeld. In die zaak speelt de aangeklaagde accountant van Grant Thornton een rol. Hij kreeg van de rechtbank Amsterdam als forensisch accountant de opdracht in die vermeende fraude te duiken. De accountant kreeg de benodigde stukken niet. Wat concludeerde hij? Uit het tussenvonnis van de rechtbank Amsterdam blijkt dat de forensisch accountant geen grondslag zag voor de stand-by-uren. Zo ontbrak de registratie van die uren. Dat lijkt dus in lijn met de bevindingen van de klager.

Claim van 13 miljoen
De accountant wordt echter onder meer verweten dat hij dit ontbreken van urenregistratie voor stand-by-uren niet als indicatie voor fraude heeft aangemerkt. Ook mocht hij niet zomaar vertrouwen op stukken van de accountant die in 2023 berispt is. Hij had hier extra controles op moeten uitvoeren.

Had hij dat gedaan, dan had hij gezien dat de administratie ongefundeerde facturen bevatte “en dat er concrete aanwijzingen waren voor misleiding”, aldus de klacht. De fraude die hij niet zag, lijkt nu wel bij SON op het netvlies te staan. Diverse anonieme bronnen meldden deze redactie al dat SON een miljoenenclaim heeft ingediend tegen Tunica. Uit het dossier dat nu bij de Accountantskamer ligt blijkt dat het vermoedelijk gaat om een claim van 13 miljoen euro.

Gerekende stand-by uren
Die gerekende stand-by uren roepen ook bij nader onderzoek de nodige vragen op. We pakken de testlocatie in Zwolle er bij. Op vrijdag 10 september 2021 is het gillend druk, blijkt uit het dagverslag van de teamleider die dag. De teamleider en een collega bemannen slechts met zijn tweeën deze locatie. Maar het is vrijdag: veel mensen willen een geldige coronatest zodat ze dat weekend uit kunnen.

“Door een last-minute afmelding van één van de werknemers, waren (naam weggelaten door de redactie, MS) en ik de enige die aan het werk waren. We hebben geprobeerd om andere collega’s van ons team in te schakelen, maar helaas konden zij allemaal niet.”

Vooral dat laatste is opvallend als je de factuur van het uitzendbureau van 30 december dat jaar er bij pakt. Uit de specificatie van het uitzendbureau blijkt dat er die bewuste dag voor deze locatie in Zwolle negen mensen thuis stand-by stonden. Ze konden allemaal niet werken, blijkt al uit het dagverslag. Maar toch blijkt uit de factuur dat voor hen 79 stand-by-uren uitbetaald zouden zijn.

De tuchtzaak dient op 15 december bij de Accountantskamer in Zwolle.