‘Accountant hield rug niet recht, fraude rond resort ging door’

Om ongezien door te kunnen frauderen moest een holding na overname buiten de consolidatie blijven en mocht deze niet gewaardeerd worden tegen vermogenswaarde. De accountant, onwetend van die fraude, ging akkoord. De koper, de investeringsmaatschappij van de familie Ziengs, werd in enkele jaren tijd van vele miljoenen werd beroofd, zo stelt de klager in een tuchtzaak.

De tuchtzaak is een vervolg op een eerdere klacht waarin de accountant al werd berispt. Onder Magda Plateau Holding valt het resort Nativa dat in Costa Rica staat. Ziengs senior – rijk geworden met zijn ‘schoenenimperium’ – kocht daar jaren terug al een appartement. Hij zag er wel brood in en investeerde via zijn investeringsmaatschappij Aprisco in het project. Dit resort van 105 hectare werd in 2008 nog gewaardeerd op 59,5 miljoen dollar, maar was twee jaar later nog maar 41,6 miljoen waard. In 2013 werd Magda, gevestigd in Willemstad, gekocht door Aprisco. Dat was het moment dat geconsolideerd moest worden, zegt advocaat Peter Laaper namens de klagers.

Een wezenlijk risico
Het bedrijf werd een dochtermaatschappij, dus moest de registeraccountant deze cijfers controleren. Maar dat vergt meer controle dan eerder toen Aprisco nog slechts geld leende aan Magda. Daarbij ontstond nu “een wezenlijk risico op ontdekking van de fraude, alleen al door de gebrekkige administratie van de holding”, zegt de advocaat.

Want al jarenlang spande de toenmalig bestuurder van Aprisco samen met de directeur van het resort in Costa Rica, zo meent de klager. De bestuurder wist de accountant te overtuigen om de holding buiten consolidatie te houden en tegen verkrijgingsprijs in de cijfers op te nemen. “Een prachtige uitkomst voor de fraudeurs.” En zo werd de accountant “blind gehouden voor wat er binnen Magda plaats vond”, zegt Laaper.

Gevraagd om iets te verzinnen
De accountant had in de jaren vóór 2013 al onvoldoende controle-informatie, bleek uit de eerdere tuchtzaak, en hem wordt gevraagd of hij hier iets op kan verzinnen. Hier hadden alle alarmbellen af moeten gaan bij de accountant, zegt advocaat Laaper. Maar de accountant besluit volgens hem in plaats daarvan juist mee te denken.

De instemming van de accountant om de holding buiten consolidatie te houden, is volgens de klagers terug te voeren op de enkele mededeling van het management dat Magda bestemd was voor de verkoop. Maar uit de jaarrekening blijkt juist dat de holding werd aangekocht om de invloed van de familie op het resort te vergroten. De verkoop moet dan bovendien binnen een jaar waarschijnlijk zijn. “Heeft hij een verkoopbesluit of -plan gezien?” vraagt de advocaat zich af.

Afgewaardeerd met twintig miljoen
Magda werd uiteindelijk met 20 miljoen dollar afgewaardeerd. De accountant heeft zo jarenlange voortzetting van de fraude mogelijk gemaakt, waarbij in zeven jaar tijd tientallen miljoenen verdwenen. “De bestuurder heeft een dominante persoonlijkheid, maar juist toen had de accountant karakter moeten toen. Hij had zijn rug recht moeten houden.”

Accountant ook misleid
“Mijn cliënt wist hier niets van. Hij is ook misleid en verkeerd voorgelicht”, zegt advocaat Femke van der Velden namens de accountant. “Het is makkelijk achteraf de puzzel te leggen op basis van duizenden stukken.” Dat zijn stukken die de accountant toen niet had en nu nog steeds niet. “Mijn cliënt heeft geen idee waartegen hij zich moet verweren.”

De opstelling van de bestuurder van Aprisco boezemde vertrouwen in bij de accountant. “Hij stelde zich op als het geweten van de vennootschap.” De accountant is echter structureel informatie onthouden. Zo werd een forensisch accountant ingeschakeld zonder dat de beklaagde accountant hiervan op de hoogte werd gesteld. “De accountant voelt zich voorgelogen en in de maling genomen.”

Of Magda geconsolideerd moest worden, daar besteedde de accountant wel degelijk de nodige tijd aan. “Ze geloofden in de verkoop van Magda en hem werden mooie plaatjes en brochures getoond die aangaven dat ze volop bezig waren met de ontwikkeling van het resort. En dat het met ruime winst verkocht zou worden.” Het bleek allemaal onderdeel van zeer ingenieuze fraude. ,,En de accountant krijgt de zwarte piet toegespeeld”, zegt de raadsvrouw.

Mooie plaatjes en brochures
Het verweer van de accountant wordt bemoeilijkt omdat hij en zijn raadsvrouw vermoeden dat de tegenpartij de tuchtzaak gebruikt voor de volgende stap: een civiele rechtszaak. “Het lijkt er op dat alles wat ik nu ga zeggen voor dat vervolg gebruikt wordt”, zei de accountant.

Waaruit haalde hij de gerechtvaardigde verwachting dat Magda binnen afzienbare tijd verkocht zou worden, wilde een van de leden van de Accountantskamer weten. Dat bleek onder meer uit een mailwisseling met de makelaar. Die maakte al aanzienlijke kosten om de verkoop klaar te maken, zegt de accountant.

Dertien jaar betrokken
En hoe objectief was de accountant nog? Hij was dertien jaar betrokken bij Aprisco, ver buiten de gangbare termijn van maximaal zeven jaar. “Daar zijn intern discussies over gevoerd”, zegt de accountant. Maar door wisselingen bij Aprisco en in zijn team vond het kantoor dat hij door kon.

Hij heeft inmiddels zijn consequenties al getrokken door zich in 2024 bij de AFM uit te schrijven. Wat zou een doorhaling voor hem betekenen, wil de voorzitter van de Accountantskamer weten. “Het einde van mijn carrière”, reageert de accountant. “Dan houdt mijn bestaan een beetje op. Ik ben accountant in hart en nieren.”‘

De tuchtrechter doet naar verwachting over twaalf weken uitspraak.