Accountant Grant Thornton voor het hekje om coronafraude

Een forensisch accountant van Grant Thornton wordt voor de tuchtrechter gedaagd in een onderzoek naar vermeende miljoenenfraude bij coronateststraten. Eind 2023 werd de accountant van een samenwerkingsverband van ondernemers al berispt omdat hij dubieuze facturen niet onderzocht.

De forensisch accountant van Grant Thornton werd in 2023 aangesteld door de rechtbank Amsterdam om onder meer diezelfde facturen te onderzoeken. Volgens de klager, die zegt benadeeld te zijn door de vermeende fraude en die ook al de tuchtklacht indiende in 2023, had de accountant van Grant Thornton zijn opdracht terug moeten geven. Hij kreeg namelijk de benodigde stukken voor zijn onderzoeksvraag niet en verzuimde volgens de klager om dit te melden bij de rechtbank.

Oorsprong in de coronapandemie
Deze zaak sleept zich al jaren voort en heeft zijn oorsprong in de coronapandemie. De klager sloot in oktober 2020 een overeenkomst met Tunica Trading BV om Covid-19 teststraten te exploiteren. Tussen maart 2021 en maart 2022 kwamen er door het hele land teststraten waar mensen een testbewijs konden halen. Het was een periode waarin, na maanden van strenge coronaregels zoals een avondklok en het sluiten van evenementen en horeca, het land langzaam weer van het slot ging. Met een negatief testbewijs – of een bewijs van een recente vaccinatie tegen het virus – kon men naar instellingen zoals musea en theaters.

Tunica Trading won samen met onderaannemers Benivi BV en Dutch Medicals BV de aanbesteding door de Stichting Open Nederland voor de exploitatie van teststraten in Noord- en Oost-Nederland. Het drietal opende teststraten in Zwolle, Hardenberg, Assen, Emmen, Leeuwarden, Sneek, Groningen, Delfzijl, Dokkum en Drachten. Een lucratieve handel, bleek later: Stichting Open Nederland betaalde het samenwerkingsverband 18 miljoen euro. Medewerkers werden aangetrokken via uitzendbureau Med-Jobs.

Keiharde fraude
Voor het testen voor toegang zijn honderden miljoenen euro’s uitgekeerd. In oktober 2021 kondigde Stichting Open Nederland  een onderzoek aan naar de juiste besteding van publieke gelden. Het samenwerkingsverband vreesde miljoenen terug te moeten betalen. Tegenover de 12,5 miljoen euro die uitgekeerd waren stond een een beloofde inzet van ruim 97.000 uren van werknemers in de teststraten.

Tunica had het ingeschakelde uitzendbureau Med-Jobs op dat moment echter slechts uitbetaald voor 61.818 uren. Volgens de klager werd een truc bedacht: medewerkers die stand-by stonden zouden opeens volledig zijn uitbetaald. Daarvoor werden de gewraakte facturen opgesteld. Een constructie waarvan de in 2023 berispte accountant al in een gesprek zei: ,,Dat is gewoon keiharde fraude.”

Accountant had onderzoek moeten doen
De klager heeft zich naar eigen vanaf het begin verzet tegen deze werkwijze, maar de anderen in het samenwerkingsverband zetten toch deze constructie voort. De hoogte van de facturen, goed voor een uitbetaald bedrag van 1,6 miljoen euro, en de omvang van het aantal stand-by-uren (77.000) in relatie tot het totale aantal gedeclareerde uren had reden moeten zijn voor nader onderzoek, oordeelde de Accountantskamer eind 2023 in de tuchtzaak tegen de accountant van het samenwerkingsverband. Zijn de door het uitzendbureau gedeclareerde kosten voor die stand-by-uren daadwerkelijk gemaakt? Een vraag die de accountant had moeten beantwoorden of onderzoek naar had moeten doen.

Deze facturen en de vermeende uitbetaling daarvan spelen ook een belangrijke rol in de civiele zaak tegen Tunica Trading. Dus vroeg de rechtbank Amsterdam aan de forensisch accountant van Grant Thornton onder meer of het aantal gedeclareerde stand-by-uren in verhouding staan tot de capaciteit van de teststraten en of deze daadwerkelijk aan de medewerkers zijn uitbetaald. De accountant kreeg de benodigde loonstroken en vooral de bankafschriften echter niet. Zo kon hij dus niet controleren of die uren ook daadwerkelijk aan de uitzendkrachten zijn uitbetaald, meent de klager.

Opdracht teruggeven
Dat had volgens hem reden moeten zijn voor de accountant om zijn opdracht terug te geven. Ook verzuimde hij het gebrek aan stukken te melden bij de rechtbank. Volgens de klager misleidde hij de rechtbank zelfs opzettelijk tot het uitbetalen van zijn declaraties ter grootte van ruim een ton.

Volgens de klager is hier sprake van miljoenenfraude. Naast de 1,6 miljoen euro betreffende de facturen van Med-Jobs BV gaat het volgens hem ook om 2,3 miljoen euro die aan haar voorganger Med-Jobs VOF is uitbetaald. AccountantWeek wist twee oud-werknemers van teststraten van Tunica in Groningen en Assen te traceren. Ze zeggen allebei nooit betaald te zijn voor stand-by-uren.

Grant Thornton wilde niet inhoudelijk reageren op vragen. Een zittingsdatum voor de tuchtzaak is nog niet ingepland.