Aanbestedingsregels overheid flink op de schop

Het kabinet gaat de aanbestedingspraktijk van overheden verbeteren. Het gaat om opdrachten die samen 73 miljard euro waard zijn. Elke opdrachtgever krijgt een klachtenloket met duidelijke termijnen. Ondernemers kunnen zo fouten in een aanbestedingsprocedure beter aankaarten.

Er komen uitgebreidere en duidelijke motivaties voor beslissingen en extra mogelijkheden voor ondernemers in hoger beroepzaken. De ministerraad heeft hiermee ingestemd op voorstel van staatssecretaris Keijzer van Economische Zaken en Klimaat.

VNO-NCW en MKB-Nederland zijn tevreden over deze stappen van de staatssecretaris. Veel ondernemers ervaren knelpunten bij aanbestedingen, zoals onredelijke inschrijvingseisen en verkeerde of onduidelijke procedures. Aanscherping van de Aanbestedingswet moet ervoor zorgen dat ondernemers bij procedures beter hun recht kunnen halen, wanneer deze verkeerd zijn vormgegeven of leiden tot de verkeerde selectie of gunning.

Als stok achter de deur kan een onafhankelijke Commissie van Aanbestedingsexperts adviezen geven over klachten van ondernemers. De aanbestedende dienst is bij klachten over het ontwerp van de aanbesteding verplicht om de procedure veertien dagen op te schorten.

Voor het advies zal gelden 'pas toe of leg uit'. Voor selectie- of gunningsbeslissingen komt er een pilot waarbij onafhankelijke experts een rol krijgen bij de klachtenloketten; ook zal de motiveringsplicht bij deze beslissingen worden aangescherpt.

Ondernemers die klachten bij de rechter leggen over een aanbesteding, worden nu nog vaak verweten dat ze te laat zijn. Hierdoor worden de bezwaren niet meer inhoudelijk behandeld. Daar komt nu meer ruimte voor door aanpassing van de Gids Proportionaliteit.

Daarnaast zal met het Ministerie van Justitie en Veiligheid worden gekeken naar het verbeteren van de procedure. Bijvoorbeeld door het invoeren van een financiële prikkel, waarbij de aanbestedende dienst opdraait voor de proceskosten, en verplichtingen om tijdig informatie te delen. Tot slot worden ook de gronden voor vernietiging van een gesloten overeenkomst uitgebreid.

De aanpassingen zijn tot stand gekomen na ioverleg met het Ministerie van Economische Zaken, VNO-NCW, MKB-Nederland, diverse aanbestedende diensten en de meest betrokken brancheorganisaties. 

Ook is afgesproken dat aanbestedende diensten de afhandeling van klachten moeten gaan monitoren en hierover rapporteren. Ook zal de effectiviteit van de genomen maatregelen bezien worden in een evaluatie, twee jaar na de inwerkingtreding van de wet.