Behaal maximaal rendement met de familiebank

Door Martijn Paping MSc

Ik kan toch € 100.000 schenken voor een eigen woning?
Het schenken van een groot geldbedrag is, als u het geld kunt missen, een mooie manier om een kind, broer of zus of ander familielid te helpen. Maar het is voor u vaak niet de meest voordelige optie. Bovendien kan het voor familieconflicten zorgen als u het ene kind een mooi bedrag geeft en de ander niet.

Wat is beter dan schenken? Lenen!
Een goed alternatief voor schenken is geld lenen aan uw kinderen. Dat klinkt op het eerste gezicht een beetje vreemd voor de meeste ouders. Maar het heeft zijn voordelen. Zo wordt het eenvoudiger om ieder kind gelijk te behandelen. In plaats van een grote schenking aan de een, kunt u de kinderen iets lenen zodra ze het nodig hebben. 

Daarnaast is het fiscaal voordelig, want u vraagt rente. De neiging van ouders is om een zeer lage rente te vragen. Het zijn immers de kinderen. Maar een  hogere rente is fiscaal vaak aantrekkelijker als de lening wordt gebruikt voor de eigen woning. Dan krijgen de kinderen namelijk een hogere renteaftrek eigenwoningschuld en zo meer geld terug van de belastingdienst.

De juiste rente zorgt voor een optimaal voordeel
Door de hoge rente te combineren met een jaarlijkse schenking kunt u het fiscale voordeel maximaliseren. Want die hoge rente die u vraagt aan de kinderen, kunt u jaarlijks aan ze terugschenken.

Voorbeeld 
U leent uw kind 100.000 euro tegen 6 procent rente. Uw kind betaalt dus ongeveer 6.000 per jaar aan rente (plus wat aflossing). U mag jaarlijks 5.428 euro (2019) belastingvrij schenken. Dat wil zeggen dat u ieder kalenderjaar, bijvoorbeeld met Kerst deze schenking kunt herhalen.

Uw kind betaalt dus 6.000 euro rente, krijgt met de kerst 5.428 euro geschonken en voelt in eerste instantie slechts een last van 572 euro per jaar (6.000 -/- 5.428 euro). Daarnaast kunnen ze in verband met de rente-aftrek eigen woning zo’n 2.000 tot 2.800 euro (afhankelijk van het fiscale inkomen van het kind) terugkrijgen van de belastingdienst. Het kind gaat er dus per saldo netto zo’n 1.400 euro tot 2.200 euro op vooruit. Het voordeel voor de inkomstenbelasting is dus groter dan wanneer u die 100.000 euro cadeau had gedaan bij de koop van het huis.

Bij zo’n grote jaarlijkse schenking heb ik geen rendement
In bovenstaand voorbeeld houdt u een bescheiden ‘rendement’ over 0,572 procent (572 euro / 100.000 euro). Dit is vergelijkbaar met wat u op een spaarrekening zou krijgen. Daar staat tegenover dat u ook niet veel risico loopt. U hóeft natuurlijk niet het jaarlijks maximum te schenken. Stel dat niet 5.428 euro terug schenkt, maar 4.000 euro. Dan houdt u nog steeds per saldo 2.000 euro per jaar over, een rendement van 2 procent. Nog altijd een stuk beter dan de meeste spaarrekeningen op dit moment. Uw kind heeft een bruto rentelast na schenking van 2.000 euro, maar dat wordt dankzij de belastingteruggaaf volledig gecompenseerd.

Mag dat allemaal?
Jazeker! Voorwaarde is wel dat de rente daadwerkelijk wordt betaald. De rente mag dus niet worden verrekend. Ook mag er geen direct verband zijn tussen rente en schenking. Als u een dag na rentebetaling de rente terug schenkt, dan zal de rente niet drukken op uw kind en dus niet aftrekbaar zijn. Het moet voor het kind als het ware een verrassing blijven of het wat geschonken krijgt. De schenkingen mag u niet van te voren schriftelijk vastleggen.

Waar moet ik allemaal op letten?
Op een nieuwe eigenwoninglening moet sinds 2013 verplicht worden afgelost om in aanmerking te komen voor renteaftrek. U moet in ieder geval een annuïtair aflossingsschema hanteren. De gegevens van de lening moeten in de aangifte inkomstenbelasting worden vermeld. Daarbij moeten naam, adres en BSN van de lening verstrekker worden vermeld.

Heeft uw kind al een eigen woning schuld van voor 2013 die aflossingsvrij is? Dan kan het kind dat bedrag bij u herfinancieren (oversluiten). Dan geldt het overgangsrecht voor oude eigenwoningschulden en kan de lening aan uw kind dus ook aflossingsvrij blijven.

Hoe bepaal ik het juiste rentepercentage?
Het rentepercentage van de lening dient zakelijk te zijn. Als richtlijn gelden de gangbare hypotheekrentetarieven, waarbij door de belastingdienst een marge van 25 procent wordt geaccepteerd. Stel, u komt met uw kind een looptijd en een rentevaste periode van 30 jaar overeen. Dan moet u gaan vergelijken met rentes die hypotheekaanbieders voor dit soort leningen hanteren. 

Ook moet goed gekeken worden naar het risicoprofiel van uw kind. Zo werd in de uitspraak van Rechtbank Den Haag van 4 september 2018 (ECLI:NL:RBDHA:2018:10443) waarin een vader en zoon een rente van 9 procent hadden afgesproken, de rente door de rechter naar beneden bijgesteld naar 4,5 procent. Er was weliswaar geen (hypothecaire) zekerheid verleend voor de schuld, maar de marktrente voor hypotheken met eenzelfde vaste periode (15 jaar) bedroeg op het moment van afsluiten 3 procent en het kind en zijn partner beschikten over voldoende inkomen en vermogen. Er was daarom sprake van een laag risico voor de lening verstrekker en dus mocht de rente slechts 1,5 procent hoger zijn dan wat gemiddeld bij bankfinancieringen met dezelfde looptijd werd gehanteerd.

Hoe hoog het rentepercentage mag zijn, hangt dus af van hoe groot het risico is. Van een groter risico is bijvoorbeeld sprake als:
● de bank een (fors) 1e hypotheekrecht heeft;
● u geen zekerheid (hypotheekrecht) krijgt (let op: dit betekent dus ook dat bij financiële problemen van het kind u een normale schuldeiser bent en geen voorrang hebt op de verkoopopbrengst van de woning);
● u meer geld uitleent dan de waarde van de woning (hoge loan-to-value);
● de totale woningschuld van het kind hoog is in verhouding tot het inkomen van het kind (hoge debt-to-income);
● u slechts beperkte opeisbaarheidsgronden bent overeenkomen.

Wilt u toch liever schenken dan voor bank spelen?
Als u toch besluit te schenken is dat natuurlijk ook prima mogelijk. Een belangrijke reden hiervoor kan zijn dat dan bij uw overlijden erfbelasting wordt bespaard. Hetgeen is weggeschonken maakt dan immers geen onderdeel uit van uw nalatenschap. Wel moet u er dan rekening mee houden of u al eerder van de éénmalige verhoogde schenkingsvrijstelling gebruik hebt gemaakt. Indien dat het geval is, dan geldt het overgangsrecht. Als u al eerder een grote schenking heeft gedaan, dan kunt u vaak alsnog een bedrag van 46.824 euro schenken. Dit moet dan wel voor de eigen woning gebruikt worden. 

Mocht uw kind een eigen woning willen kopen of (ver)bouwen, dan reken ik graag precies voor u uit hoeveel u nog belastingvrij kunt schenken.

Conclusie
Er zijn vele mogelijkheden om uw kind te helpen bij het kopen van een woning. U bent altijd welkom om vrijblijvend te sparren over de mogelijkheden om uw kind te helpen met een lening en/of schenking. Dan maken we een overzicht van uw financiële situatie en de financiële situatie van uw kind. Ook bekijken we de financiële positie van de andere kinderen. Zo weet iedereen waar zij aan toe zijn en blijven de verhoudingen goed. En u behaalt met de familiebank ook nog een goed rendement.

Martijn Paping MSc van Paping Belastingadvies BV te Groningen is fiscaal specialist bij Fiscaalconsult. Zijn specialisme(n): Bedrijfsopvolging, herstructureringen, eigen woning, echtscheiding, overlijden, emigratie en immigratie